Flessenwater te belastend voor milieu

Bronwater uit een fles is twintig tot vijftig keer zo belastend voor het milieu als water uit de kraan. Daarbij is het ook nog eens honderd tot duizend keer duurder voor dezelfde hoeveelheid kraanwater. Dat blijkt uit een onderzoek van Alex van der Helm van de faculteit civiele techniek van de TU Delft. De besparingen die uit een overschakeling op kraanwater zouden vloeien, zou kunnen helpen om het wereldwijde watertekort op te vangen.

Per jaar staat de milieubelasting van kraanwater voor één persoon volgens van der Helm gelijk aan een autorit van zestig kilometer. De belasting van flessen ligt vele malen hoger. Per jaar wordt er wereldwijd honderd miljard euro uitgegeven aan fleswater. Als iedereen water uit de kraan zou drinken, blijft er nog maar een fractie van dat bedrag over. Met dat overgebleven geld kan het watertekort in de wereld volgens de onderzoekers gevoelig worden verminderd.

Alex van der Helm wijst erop dat de Verenigde Naties jaarlijks vijftien miljard euro besteden aan de bestrijding van het watertekort in de wereld. “Met een verdubbeling van dat bedrag kan het aantal mensen dat geen toegang heeft tot voldoende waterbronnen worden gehalveerd,” Volgens Van der Helm is het in onze regio helemaal niet nodig om al dat water in flessen te kopen, omdat het kraanwater hier van goede kwaliteit is.

Bruine beer niet verjaagd door ijstijd

Volgens een Zweeds onderzoeksteam liet de bruine beer zich twintigduizend jaar geleden tijdens de ijstijd niet verjagen door de kou. Het dier zou gewoon in staat zijn geweest te overleven in het met ijs bedekte Centraal Europa. Volgens het onderzoeksteam is het genetisch patroon van de bruine beer in de loop der tijd niet veranderd door de ijstijd, maar door jacht op de dieren.

Tot nu toe werd volgens de onderzoekers aangenomen dat de bruine beer, net als vele andere diersoorten, zich destijds in zuidelijk Europa bevond. “Maar onze studie toont aan dat dit niet het geval was,” voeren ze aan. Europa was twintig duizend jaar geleden bedekt met een dikke laag ijs. Het klimaat was tijdens deze ijstijd dusdanig dat veel dieren naar zuidelijke gebieden, zoals het Iberisch schiereiland en Italië, trokken.

In deze gebieden was het klimaat milder en konden de dieren overleven. Volgens het Zweedse onderzoeksteam deed de bruine beer echter niet mee aan deze trek. Ze constateerden dat deze dieren een ander genetisch patroon hadden dan de huidige bruine beren. Volgens het onderzoeksteam is dit patroon in de loop der tijd niet veranderd door de ijstijd, maar door jacht op de dieren.

Illegale bomen in Brussel

Actievoerders van de Nederlandse vereniging Milieudefensie en de Vlaamse zusterorganisatie Friends of the Earth probeerden woensdagochtend illegaal bomen te planten in Brussel. Op verschillende plaatsen in de hoofdstad probeerden de 30 activisten een vijf meter hoge boom neer te zetten. Zo werden onder meer de pisbak van Manneken Pis en het gras voor het Atomium onder handen genomen.

De actie was symbolisch bedoeld, om te protesteren tegen de invoer van ‘fout hout’. Beide organisaties vragen om strengere Europese regels voor hout dat illegaal gekapt wordt. ‘Jaarlijks wordt 13 miljoen hectare bos gekapt. Ongeveer de helft van de Europese import uit risicogebieden zou illegaal gekapt zijn.’ Aldus Anne van Schalk, campagneleider van Milieudefensie.

Er moet volgens de actievoerders een vergaande wetgeving op Europees niveau ingevoerd worden om de import van illegaal hout tegen te gaan. De vereniging wijst er op dat de Eu in 2003 zelf met het ‘Forest Law Enforcement Governance and Trade Action Plan’ (FLEGT) kwam opzetten. Dat plan diende om de illegale kap en handel tegen te gaan. Europees Commissaris voor Milieu Stavros Dimas deelt de bezorgdheid van de actievoerders. (LD)

Rusland wil verder met Opvangcentrum Oostende

Het Russische Wereld Natuur Fonds wil in de toekomst blijven samenwerken en beroep doen op de knowhow van het Opvangcentrum voor Vogels en Wilde Dieren in Oostende. Voorzitter Claude Velter hielp hen onlangs bij een reddingsactie van zeevogels na de schipbreuk van een Russische olietanker. Velter was in het verleden ook al nauw betrokken bij acties in Estland en na de ramp met de Tricolor.

In Rusland is men volgens Velter ondertussen gestopt met het verzamelen van de vogels, omdat er te weinig opvangplaatsen zijn. Momenteel houdt men zich vooral bezig met het redden van de stranden en het verjagen van de trekvogels die straks aankomen op plaatsen waar veel olie ligt. Men doet vooral beroep op Velter omwille van zijn expertise rond de opvang van olievogels.

In Rusland waren de omstandigheden volgens hem bijzonder primitief. “Men had nog nooit een ramp van deze omvang meegemaakt en was er ook niet op voorbereid,” vertelde hij. “Mijn taak was om technische ondersteuning te geven bij het opzetten van reddingsacties.” Hij zei bij de Russel wel een grote bereidheid te zien om in de toekomst beter voorbereid te zijn, wat zijn reis naar eigen zeggen zeker zinvol maakte.

Dudzele verklaart oorlog aan vossen

Er komt een beëdigd jachtwachter die het hele jaar door zal mogen jagen op de vossen in en rond Dudzele. De vossen beten dit jaar al tussen de 600 en 700 dieren dood in de Zeebrugse achterhaven en in Dudzele. Een 30-tal mensen leden al wildschade door de vossenplaag. Daarom beslisten het Agentschap Natuur en Bos, de stad Brugge, het havenbestuur en de dienst Maritieme Toegang om de vossenplaag in Dudzele aan te pakken.

De Zeebrugse achterhaven is vogelrichtlijngebied, dus daar mocht maar van 1 september tot 15 november worden gejaagd. In Dudzele zelf mag er gejaagd worden tussen 1 september en 15 januari. Maar dat bleek ruim onvoldoende om de plaag in te dijken. Er is nu overeengekomen dat er op zoek gegaan zal worden naar een beëdigd jachtwachter die het hele jaar door zal mogen jagen.

Daarvoor zullen alle jachtrechteigenaars van Dudzele gecontacteerd worden. Daar zal dan één jachtwachter worden uitgekozen. De overlast zou in de toekomst daardoor erg drastisch beperkt moeten kunnen worden. De beëdiging van die jachtwachter is wel niet voor meteen. Het Agentschap Natuur en Bos moet haar fiat geven en de beëdiging zelf gebeurt door de gouverneur. Dat zal zeker nog enkele maanden op zich laten wachten.

Kwallenplaag dodelijk voor zalmkweek

Een kwallenplaag heeft voor de Noord-Ierse kust het leven van zeker 100.000 zalmen in een kwekerij geëist. De schade is zo groot dat de kwekerij de door miljarden kwallen gepleegde ramp mogelijk niet overleeft. De schade bedraagt minimaal 1,93 miljoen euro. Biologen verklaren de kwallenplagen onder meer door het warmer worden van het zeewater en door de afname van het aantal vijanden van deze kwallensoort.

De kwalletjes zijn van een relatief exotische soort, de Pelugia Noctiluca die normaal gesproken niet langs de kusten van de Britse eilanden voorkomt. Maar miljarden hebben onlangs de kweekvoorzieningen van een Noord-Ierse zalmkwekerij aangevallen in de Baai van Glenarm en de Rode Baai. De massa kwalletjes besloeg meer dan 25 vierkante kilometer en was ruim 13,5 meter diep.

De vissen stierven door de steken van kwallen en door stress. John Russell, de directeur van de getroffen Northern Salmon Company, zei dat hij nog nooit zoiets had gezien. Kwallen belagen viskwekerijen vaker, maar niet op deze reusachtige schaal. Kwallenplagen zouden veroorzaakt worden door het opwarmen van het zeewater en door de afname van het aantal vijanden van deze kwallensoort, zoals de trekkervis en de zonvis, als gevolg van overbevissing.

Weerijs krijgt natuurlijke loop terug

Tijdens de tweede wereldoorlog werd de Weerijs, een waterloop op het militair domein van Brasschaat, rechtgetrokken. Na meer dan vijftig jaar zal deze waterloop haar natuurlijke loop terug krijgen. Zowel ecologisch als maatschappelijk zal dit een impact hebben. Vissen zullen terug van Nederland tot in Brecht zwemmen en het overstromingsgevaar voor de buurt wordt gevoelig verminderd.

Dit project kadert in het herstellen van de fauna en flora op 12 militaire domeinen in Vlaanderen. Het project wordt uitgevoerd door LIFE project DANAH, de Provincie Antwerpen en het Agentschap voor Natuur en Bos. Eind september startten de werkzaamheden om de Weerijs op het Groot Schietveld in haar oude glorie te herstellen. Nu wordt de laatste fase van de werkzaamheden ingezet.

Dankzij deze werkzaamheden worden de oude meanders terug met de provinciale waterloop verbonden. Dit project heeft heel wat gunstige gevolgen voor zowel de dieren en planten in het omliggende natuurgebied als voor de waterhuishouding van de gehele vallei. Het project kadert ook in het herstel van vrije vismigratie zoals wordt opgelegd volgens het decreet betreffende het integraal waterbeleid.

Door de natuurlijke meanders te herstellen, vormt de stuw aan de Schietveldweg niet langer een belemmering voor de vis. Hierdoor kunnen de vissen terug van Nederland tot in Brecht zwemmen. Omdat ook de huidige rechte loop van de Weerijs behouden blijft, is ook het overstromingsgevaar gevoelig verminderd. Bij hevige regenval kan nu immers meer water in het militaire domein geborgen worden.

Bijen en wespen bedreigen Hawaii

Met de feestdagen voor de deur worden de eerste ladingen kersbomen weer naar het zonovergoten Hawaii gezonden. Dit jaar liften echter ongenode gasten mee om de Hawaiianen een vervelende kerstmis te bezorgen. De dennenbomen zitten immers vol met wespen en bijen die een bedreiging kunnen vormen voor het fragiele ecologische evenwicht op de eilanden.

Inspecteurs namen onlangs een aantal containers met elk driehonderd boompjes in quarantaine. Ondanks het feit dat de bomen bij temperaturen onder het vriespunt worden bewaard, kunnen wespen die barre omstandigheden toch doorstaan. “Ze ontdooien gewoon in het warme Hawaiiaanse klimaat,” aldus zoöloog Andrew Taylor van de Universiteit van Hawaii.

Enkele jaren geleden liftte ook al een wespensoort mee op kerstbomen naar de archipel. "Nu zijn ze hier en zijn erg effectieve jagers gebleken,” voert Andrew Taylor nog aan. “Ze verstoren de bestuiving van plant tot plant en concurreren met inheemse vogels om insecten. Daardoor kunnen ze een ernstige bedreiging vormen voor het ecologische evenwicht op de eilandengroep.”

Zwin krijgt iPod-wandelingen

Op vraag van het provinciebestuur van West-Vlaanderen komen er vanaf januari 2009 mp3-wandelingen in het provinciaal natuurpark Zwin in Knokke-Heist. Bedoeling is om naast groepen, ook meer individuele bezoekers aan te trekken. Met audiogidsen via mp3-spelers kan men volgens Geert Bourgeois, Vlaams minister van toerisme, individuele bezoekers bereiken met informatie over het natuurpark, de Zwinvlakte en de Zwinregio.

Volgens het Kustactieplan verdiende dit project bijzondere aandacht doordat het om een unieke locatie gaat aan de kust die meteen de aantrekkelijkheid van de hele kust ondersteunt en omdat het een belangrijke stimulans is voor een nieuwe hedendaagse geïntegreerde aanpak tussen natuur en toerisme. Het Kustactieplan voorziet ruim 20.700 euro subsidies voor een totale kostprijs van bijna 32.000 euro.

Verder wil men het programma-aanbod uitbreiden met ecodagen voor scholen en de organisatie van evenementen met partnerorganisaties of sponsors. De onthaal- en winkelruimte wordt heringericht, er komt een doorgedreven gidsenwerving en samen met het Vlaams Agentschap voor Natuur en Bos zal gezocht worden naar de mogelijkheid om de promotie, de cafétaria en het natuureducatieve onthaal van de bezoekers te verbeteren.

Gigantische zeeschorpioen gevonden

De gefossiliseerde schaar van een zeeschorpioen die door Britse paleontologen gevonden werd, behoort toe aan een dier dat ongeveer 2.5 meter groot geweest moet zijn. Dat is het grootste exemplaar van een zeeschorpioen dat tot hiertoe gevonden is. De vondst werd gedaan in rotsen van 390 miljoen jaar oud. Volgens de wetenschappers wijst de vondst van de zeeschorpioen er op dat insecten in de oudheid veel groter waren dan eerst gedacht.

Eerder werden al fossielen gevonden van monsterduizendpoten, supergrote schorpioenen of kolossale kakkerlakken maar deze vondst doet de paleontologen beseffen dat ze de grootte van die beesten nooit naar waarde hebben geschat. Voorheen werd aangenomen dat zeeschorpioenen ten hoogste 2 meter konden worden. Die schatting is nu weerlegd.

De schaar van de schorpioen werd al enkele jaren geleden ontdekt door paleontoloog Markus Poschman in de steengroeve van Prum in Duistland. Het duurde nog enige tijd voor het dier geïdentificeerd kon worden als zeeschorpioen. Miljoenen jaren geleden domineerden de schorpioenen de zeebodem, bij gebrek aan natuurlijke vijanden. Het beest wordt gezien als de voorouder van onze huidige schorpioenen en mogelijk van alle spinachtigen. (LD)

Peper jaagt olifanten of de vlucht

Natuurbeschermers in het afgelegen noordoosten van India experimenteren met superhete chilipeper als nieuw wapen tegen plunderende wilde olifanten. De natuurbeschermers hebben de juten schuttingen rond huizen en gewassen, die door de olifanten worden vernield, ingesmeerd met smeerolie en bhut jolokia peper, die door het Guinness Book of World Records erkend worden als de heetste peper van de wereld.

Het noordoosten van India kent de grootste concentratie van wilde Aziatische olifanten ter wereld. Naar schatting wonen alleen al in de deelstaat Assam vijfduizend olifanten. De olifanten voeren volgens natuurbeschermers steeds vaker aanvallen uit op menselijke nederzettingen, die steeds dichterbij het leefgebied van de olifant komen. Uit satellietfoto's blijkt dat tussen 1996 en 2000 in Assam tot 280.000 hectare bos is gekapt.

De afgelopen zestien jaar zijn meer dan zeshonderd mensen in Assam door wilde olifanten gedood. Dorpelingen hebben vaak woedend gereageerd. In 2001 vergiftigden omwonenden negentien olifanten nadat die hun huizen hadden verwoest en gewassen hadden opgegeten. De onderzoekers stellen dat de nieuwe maatregel niet schadelijk is voor de olifanten. De geur is sterk genoeg om de beesten op een afstand te houden.

Naast het insmeren van afrasteringen, houden de natuurbeschermers in Assam de olifanten ook weg met rookbommen van peper. "We vullen strooien nestjes met gedroogde chilipeper die we aan stokken bevestigen voordat we ze in brand steken,” stippen ze aan. “De vuurbal veroorzaakt een sterke geur die de olifanten wegjaagt.”

Japan heropent walvisjacht

Japan had al enkele tijd geleden aangekondigd de walvisjacht te willen heropenen. Dat is dit weekend dan ook gebeurd, ondanks fel internationaal protest. Door de Japanse actie wordt het moratorium op het jagen van walvissen, dat sinds 44 jaar van kracht is, verbroken. De walvisvloot verliet de haven van Shimonoseki met als doel ongeveer 1.000 walvissen neer te halen voor ‘wetenschappelijk onderzoek’.

De walvisvloot bestaat uit het moederschip Nisshin Maru en vijf andere schepen. Zij zullen 850 dwergwalvissen en 59 vin- en bultrugwalvissen om het leven brengen. Daarvan kan dan de maaginhoud en de leeftijd van de zoogdieren verzameld worden voor wetenschappelijk onderzoek. Nadien zouden de dieren op de Japanse vismarkt verkocht worden, zogezegd om de toekomstige walvisvangsten te financieren.

In 1986 werd een stop afgekondigd op de commerciële walvisvangst. Die wordt door Japan omzeild onder het mom van ‘wetenschappelijke vangst’. Japan zal ook op bultrugwalvissen jagen, die bekend staan als bedreigde diersoort. De milieuorganisatie Greenpeace plant acties tegen de Japanse vloot. Daarvoor schuwen ze geen ‘directe gewelddadige acties’, naar eigen zeggen. Normaal zou de vloot al vrijdag uitgevaren zijn, maar volgens Greenpeace werd het vertrek uitgesteld om premier Yasuo Fukuda niet in verlegenheid te brengen tijdens het bezoek van George Bush, Amerikaans president. (LD)

Waterkant opent natuurcentrum

De Waterkant, een vereniging voor vorming en opleiding rond water en waterbeheer in het Denderbekken, heeft in Aalst een natuur- en milieueducatief centrum geopend. In het centrum loopt een permanente tentoonstelling. Daar wordt een overzicht gebracht van alles wat er in en rond waterlopen en natte natuur in het Denderbekken leeft. Het centrum richt zich tot alle lagen van de bevolking.

In het centrum staan grote aquaria, waar vissen en waterplanten leven die in de Dender voorkomen. Een watertuin is in aanbouw. Dat moet het beeld van de bezoeker over de waterlopen in de Dendervallei verrijken. Het centrum zegt in te spelen op de vraag naar educatie, vorming en opleiding over water, waterlopen, natte natuur en integraal waterbeheer in de regio.

Het centrum richt zich tot alle lagen van de bevolking. Met volwassenen gaat De Waterkant op ontdekking in het natuurgebied Het Osbroek. Fauna en flora, waterkwantiteit en -kwaliteit en topografie krijgen tijdens de wandeling extra aandacht. Voor leerlingen van het lager en secundaire onderwijs zijn er begeleide wandelingen in de Gerstjens en Osbroek. Voor kleuters en kinderen van de eerste graad van het lager onderwijs is er de activiteit ‘Spring eens in een vijver’.

Leeuwerikenheide krijgt inheems bos

Vrijwilligers hebben een aantal werken uitegevoerd om de Leeuwerikenheide in Averbode Bos en Heide in haar oude glorie te herstellen. De uitheemse naaldbomen maken plaats voor typische heidesoorten van weleer. Het initiatief is afkomstig van Natuurpunt en de Jeugdbond voor Natuur en Milieu (JNM), die van de Leeuwikenheide opnieuw een open vlakte hebben gemaakt.

Dat is volgens Natuurpunt slechts een begin. Bedoeling is om in totaal 540 hectare bos onder handen te nemen, waarbij er geleidelijk opnieuw een inheems bos zal gecreëerd worden. Omdat er erg veel snelgroeiende, uitheemse bomen geplant zijn, zoals de Corsicaanse den, is het een erg donker bos geworden. Dat willen de natuurverenigingen op termijn weer veranderen.

Op termijn wordt het bos ook toeristisch opengesteld. Daarom zullen er ook nieuwe wandelpaden aangelegd worden en worden enkele oude vennen hersteld. In Averbode Bos en Heide had zich met de jaren een ecosysteem ontwikkeld. Dat gaat volgens Natuurpunt niet verloren. Enkel de uitheemse boomsoorten maken op termijn plaats voor heide en inheemse bomen. Dat zijn waardevolle boomsoorten met veel meer ecologische waarde dan het huidige houtbos. Zo wordt niet geraakt aan het Eikenbos, dat wel een grote ecologische waarde heeft.

Slechte boscompensatie in Vlaanderen

De bosoppervlakte in Vlaanderen gaat in een aanzienlijk tempo achteruit. Volgens het Ruimtelijk Structuurplan zou het bosgebied echter moeten toenemen. Eind dit jaar moeste er volgens dat plan een bijkomend bosgebied afgebakend worden van 10.000 hectare, maar dat is dus lang niet het geval.

De kapvergunningen worden massaal verspreid en bossen worden gerooid maar de verplichte compensatie hiervoor blijft uit. Slechts 38 procent van de ontbossing wordt gecompenseerd door effectieve nieuwe aanplantingen. Nochtans is er een ruim Boscompensatiefonds voorzien. Dat bevat ongeveer 6.5 miljoen euro.

In het bosdecreet staat dat degene aan wie een kapvergunning wordt verleend verplicht is om ofwel een geheel nieuw perceel te beplanten of om geld te storten in het boscompensatiefonds. Blijkbaar verkiezen de meeste kappers de storting boven de nieuwe beplanting. (LD)

Virussen in bijenkorven

Uit een studie van de Faculteit Agronomische Wetenschappen in Gembloux blijkt dat in de Belgische bijenstallen verschillende virussen geïdentificeerd zijn die dodelijk zijn voor de huisbij. De wetenschappers onderzochten voor de studie meer dan 500 kolonies huisbijen en evalueerden hun gezondheidstoestand.

Met behulp van moleculair diagnostische technieken ontdekten ze zes virussen waarvan er vier dodelijk zijn voor de huisbij. In elke onderzochte bijenstal, het geheel van bijenkorven, werden deze dodelijke virussen aangetroffen.

Het onderzoek en de waarnemingen bevestigen voor de wetenschappers de resultaten van de voorbijgaande jaren. De mijtachtige varroa destructor is alomtegenwoordig in de Belgische bijenstallen. Deze parasiet is de grootste vijand van de bijenkolonies volgens imkers en wetenschappers. In de studie wordt het verband ook aangetoond tussen de aanwezigheid van de varroa destructor en het sterftecijfer van de bijen. (LD)

Mezen overspoelen Vlaanderen

Twee jaar geleden behaalde het aantal mezen in Vlaanderen een recordniveau. Dit jaar wordt ons land opnieuw overspoeld door een miljoen mezen. Het gaat vooral om pimpel- en koolmezen, maar er zitten ook zwarte mezen bij. De vogels komen vooral uit Baltische landen, Rusland en Polen. Dat werd opgemeten uit de informatie die de ringen van de vogels weergaven.

Sedert tien jaar tekent zich al een trend af in het Vlaamse vogellandschap. Grotere invasies van zaad- of vruchtetende vogels zangvogels komen naar Vlaanderen in de herfst. Vanaf september werd op trektelposten van Natuurpunt al een verschil gemerkt in het aantal zwarte mezen dat passeerde. Eind oktober passeerden honderdduizenden koolmezen onze streken. Deze werden gevolgd door een indrukwekkend aantal pimpelmezen.

Wetenschappelijke ringers die samenwerken met de Belgische Ringdienst hebben de voorbije weken zo veel mogelijk vogels gecontroleerd aan de hand van hun metalen ring. Daaruit blijkt dat de meeste vogels geringd zijn in de Estland, Letland, Litouwen, Rusland en Polen. Of de vogels hier ook zullen blijven is onduidelijk. Veel koolmezen trokken in 2005 door Vlaanderen om meer zuidelijk te gaan overwinteren. De hoeveelheid voedsel in de bossen zal mee bepalen of de vogels ’s winters blijven hangen in Vlaanderen. (LD)

Energieverbruik in België bij hoogste van Europa

België is één van de slechtst presterende landen in Europa op vlak van energieverbruik. Dat bevestigde een studie van Cap Gemini. In ons land steeg het elektriciteitsverbruik vorig jaar met 3.4 procent. In andere Europese landen was dit slechts 1.5 procent. Ook het gasverbruik nam in België toe, zij het in mindere mate, 1.3 procent. In de rest van Europa daalde het verbruik van gas met 0.6 procent.

Ondanks de stijgingen doet België het wel nog altijd beter dan sommige buurlanden. Zo steeg het verbruik nog meer in Luxemburg, Finland en Oostenrijk. Noorwegen, Zwitserland en Frankrijk scoorden daarentegen erg goed. Extreme gasgebruikers zijn Slovakije, Hongarije en Groot-Brittanië.

Verder wijst de studie op de gevaren die de verzekerde aanvoer kunnen aantasten in Europa. Rekening houdende met de productiereserves tijdens de piekuren, verbetert de situatie wel op Europees vlak. Maar in België bewijzen de lacunes op vlak van investeringen dat dat voor ons niet het geval is. (LD)

Militairen kuisen Zwarte Zee

Vorig weekend stroomde meer dan 2.000 ton stookolie in de Zwarte Zee. Rusland heeft nu vijfhonderd militairen opgedragen het water weer proper te maken. Dit meldde het ministerie van Natuurlijke Hulpbronnen.

De stranden bij Port Kavkaz, zo’n 1200 kilometer ten zuiden van Moskou, werden overspoeld met liters olie. Vanuit verschillende bronnen spraken milieubeschermers over aalscholvers die waren komen vast te zitten in zwarte massa. De dieren probeerden zich uit de olie te hijsen, maar voor 30.000 vogels was het al te laat. In Rusland spreekt men van een milieuramp.

De olie is in de Zwarte Zee en aan de kust terechtgekomen door het zinken van zeker vier vrachtschepen. Daarbij kwam nog dat een olietanker in tweeën gebroken is. Oorzak was een zware storm. Daarbij kwamen drie zeelieden om het leven, vijf zijn er nog vermist. (LD)

Bornem wil stiltegebied langs Schelde

Het gemeentebestuur van Bornem wil graag een erkend stiltegebied langs de oevers van de Schelde. Het strekt zich uit van de sluis in Wintam tot Buitenland. Aan de andere kant van de Rijksweg zou het lopen van Branst tot Weert. Vlaanderen telt vandaag veertien potentiële stiltegebieden waar geluidsmetingen werden gedaan. Het voorlopig enige erkende stiltegebied ligt in Galmaarden, in het Pajottenland.

Een stiltegebied is een gebied waarin de natuurlijke geluiden van fauna en flora overheersen. Stilte is in een stiltegebied geen synoniem voor de afwezigheid van geluid. Maar wel voor de afwezigheid van storende en omgevingsvreemde geluiden zoals vliegtuiglawaai, lawaai van druk verkeer of lawaai van industriezones. In een stiltegebied zijn nog altijd geluiden te horen van bewoners, landbouw, natuur- of bosbeheer.

In stiltegebieden klinken achtergrondgeluiden niet luider dan 35 tot 40 decibel. De stuurgroep van het gemeentebestuur van Bornem is op zoek naar geïnteresseerden die voorstellen hebben rond met nieuwe ideeën, toffe acties of inspirerend denkwerk voor het stiltegebied. De milieudienst van Bornem wijst er nog op dat in de dagelijkse drukte van onze maatschappij stilte heel kostbaar is geworden. “Daarom vraagt stilte ook respect,” wordt er opgemerkt. “Want stilte geeft welzijn en levenskwaliteit.”

Strand Lombardsijde wordt reservaat

Het strand en de duinen aan de oosteroever van de IJzermonding worden een volwaardig natuurgebied. Onder meer de dijk en de golfbrekers verdwijnen en het strand wordt veel groter. Die ingrepen moeten de werken aan de haven van Oostende compenseren. Volgens de plannen zal het strand in Lombardsijde een volwaardig reservaat worden. Door de ingrepen zullen er in het gebied meer broedmogelijkheden voor de vogels komen.

Momenteel zijn er in Oostende werken aan de gang - zoals de afbraak van het oosterstaketsel - die de maritieme toegankelijkheid van de haven moeten verbeteren en die meteen ook het risico voor overstromingen in het stadscentrum zullen verminderen. Daar moeten echter natuurcompenserende maatregelen tegenover staan en die zijn gepland aan de Nieuwpoortse oosteroever, meer bepaald op het strand ter hoogte van het militaire kamp van Lombardsijde.

Het is volgens ingenieur Peter De Wolf van de Afdeling Kust van de Maritieme Kust van de Maritieme Dienstverlening en Kust inderdaad de bedoeling dat daar ingrijpende werken gebeuren om de natuurwaarde van het gebied te verhogen. Dit betekent onder meer dat er een zachthellend strand aangelegd zal worden, waarbij het natte strand 250 meter en het droge strand 50 meter breed zal zijn.

Ook zal de duinvoetversteviging - de dijk en de betonnen constructies tussen de duinen en het strand – afgebroken worden Dat moet zorgen voor een natuurlijke overgang tussen de duinen en het strand. Er komen geen klassieke, betonnen golfbrekers, maar het strand stabiliseren zal gestabiliseerd worden door op verschillende plaatsen rijen palen te plaatsen. Dat moet het zand tegenhouden wanneer het verstuift.

De werken zullen wellicht in de zomer van volgend jaar kunnen starten.

Europese vlinders met uitsterven bedreigd

Op een ontmoeting van vlinderexperten uit 31 Europese landen werd door vooraanstaande wetenschappers dringend om acties gevraagd die de met uitsterven bedreigde Europese vlindersoorten moeten beschermen. Vanuit verschillende landen werd gemeld dat ongeveer tien soorten vlinders met uitsterven bedreigd werden. Voor het eerst werd ook officieel gemeld dat het Madeira groot koolwitje uitgestorven is.

Noordwest-Europa heeft vooral te kampen met de sterfte van dagvlinders. België en Nederland staan bovenaan de lijst. In België zou ongeveer een derde van de dagvlinders verdwenen zijn en een ander derde is bedreigd. Dat meldden de Vlinderwerkgroep van Natuurpunt en het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO). De intensivering van het landgebruik wordt als grootste oorzaak aangeduid. Daardoor raken de meest waardevolle vlindergebieden steeds meer in de verdrukking.

De vlinderexperten roepen op tot meer actie van zowel de Europese als de nationale en regionale overheden. Daartoe werd de Butterfly Conservation Europe opgericht, een koepelorganisatie die de acties over het Europese continent zal coördineren. Er zullen behoud- en herstelacties op touw gezet worden in vlinderrijke gebieden. Voorts wil de organisatie vlinders erkend krijgen als leefmilieu-indicatoren voor Europa. (LD)

Uitkerkse Polder in greep van Natuurpunt

De Uitkerkse Polder zit in de wurggreep van Natuurpunt. Dat zegt Bernard De Cuyper, de Brugse schepen voor milieu. Natuurpunt gedraagt zich volgens De Cuyper als een despoot en bestuurt de organisatie het hele gebied op een feodale wijze. De Cuyper stelt dat Natuurpunt met overheidsgeld meerdere percelen landbouwgrond opkoopt, tot grote ergernis van de landbouwers.

Nochtans stelde conservator John Van Gompel van Natuurpunt onlangs dat de samenwerking tussen de landbouwers en de natuurorganisatie uitstekend verloopt. Die uitspraak vindt De Cuyper echter een slag in het gezicht van de landbouwers. De Brugse milieuschepen zegt de hopen dat Vlaams minister van landbouw Hilde Crevits de landbouwers in bescherming zal nemen om hun rechtszekerheid niet verder te laten ondermijnen.

Over het feit dat er in de Uitkerkse Polders ondertussen al 400 hectare grond is ingenomen als natuurgebied wil De Cuyper niet meer discussiëren. “Het is een verdronken kalf voor de landbouw en het origineel natuurlijk landschap hebben ze verminkt ten koste van vele miljoenen euro’s gemeenschapsgeld,” voert hij aan. De Cuyper vreest dat Natuurpunt het natuurgebied in de Polder wil uitbreiden tot 1.400 hectare.

Nieuwe planeet rond een ster ontdekt

De Nasa heeft bekendgemaakt dat rond een ster in de Melkweg een vijfde planeet gevonden is. Deze vondst toont aan dat ons zonnestelsel geen uniek planetair stelsel in de kosmos is. De vijfde exoplaneet werd door astronomen gevonden in een stelsel rond de ster 55 Cancri, op 41 lichtjaren van ons zonnestelsel. De ster 55 Cancri heeft ongeveer dezelfde massa en leeftijd als onze Zon.

‘De draagwijdte van deze ontdekking is enorm. Wij weten nu dat onze Zon en haar planetenfamilie niets ongewoons hebben in de Melkweg’, zegt planetenjager Geoff Marcy van de Universiteit van Berkeley. Het is nu bewezen dat onze Melkweg veel planetaire stelsels omvat. Vermoed wordt dat zij ook hemellichamen hebben die gelijken op de Aarde.

De planeet heeft een cirkelvormige baan rond 55 Cancri, dat betekent dat er sprake is van stabiele omstandigheden op het oppervlak. De planeet bevind zich ook in de zogenaamde ‘leefbare’ zone rond de ster. Haar baan is niet te ver en niet te dicht van de ster. Volgens astronoom Michael Briley luidt de ontdekking een nieuwe fase in van de zoektocht naar werelden zoals de onze. (LD)

Dag van de Natuur 2007 met bekende figuren

Op 17 en 18 november 2007 is het Dag van de Natuur. Dan steken traditiegetrouw honderden vrijwilligers, verspreid over heel Vlaanderen, de handen uit de mouwen voor een betere natuur. Zo worden onder andere wandelpaden aangelegd en onderhouden, omheining hersteld, hagen aangeplant, zwerfvuil opgeruimd en wilgen geknot.

De organisatie ligt in handen van Natuurpunt en de Jeugdbond voor Natuur en Milieu (JNM). Tijdens de Dag van de Natuur willen zij het natuurbeheerwerk in gans Vlaanderen in de kijker zetten. Dat doen ze door iedereen actief te betrekken bij natuurbeheer. Ieder die wil kan in een natuurgebied naar keuze de handen uit de mouwen steken.

Deelnemers kunnen meehelpen, maar ook rustig een wandeling maken in één van de deelnemende natuurgebieden. Er wordt gezorgd voor warme soep en warme dranken. Ook enkele bekende vlamingen zullen hun schouders onder deze actie zetten. Doen onder andere mee: Pol Goossen, Sabine De Vos, Marc De Bel en Dirk Draulans. Meer info op www.natuurpunt.be. (LD)

Geen derde spaarlampenactie

In 2006 werden door de overheid ruim 3.325.779 energiebonnen verdeeld. daarmee konden spaarlampen opgehaald worden bij verschillende winkels. Uiteindelijk zijn er slechts één op drie omgeruild. Daarom vindt minister van Energie Hilde Crevits (CD&V) een derde actie niet verstandig.

De eerste actie vond plaats in 2005-2006. Ook toen werd het geen groot succes. Toenmalig minister Kris Peeters stuurde toen bij zodat elk gezinslid, niet enkel het gezinshoofd, een bon van 5 euro kon omruilen voor een spaarlamp. Nu de tweede fase afgerond is wordt duidelijk dat ook deze actie minder respons kreeg dan verwacht. De handel en de organisatie die de bonnen inzamelt spreken nochthans van een succes.

Uit rondvraag blijkt dat de meeste mensen hun bonnen niet omruilden omdat ze ze uit het oog verloren, al genoeg spaarlampen hadden of dachten dat het reclame was. De actie kostte de overheid 6.66 miljoen euro. ‘De actie blijft duur in vergelijking met andere huishoudelijke premies. De bonnen hebben wel bijgedragen tot bewustwording en besparing maar na vier jaar stimuleren van spaarlampen lijkt het me beter andere acties rond energiebesparing, zoals dakisolatie, condesatieketels of beglazing op te zetten,’ vindt Hilde Crevits. (LD)

Jubileum voor potpolderprotest

De Wachters van de Potpolder in Kruibeke hebben voor de 250ste keer betoogd tegen de aanleg van een potpolder in de gemeente. Dat gebeurt onafgebroken sinds 14 januari 2003 elke dinsdag, feestdagen inbegrepen. De actievoerders willen daarmee volgens de Kruibeekse burgemeester Antoine Denert protesteren tegen de verwoesting van een cultuurhistorisch landschap.

De aanleg van de potpolder aan de Schelde in Kruibeke, Bazel en Rupel - officieel het gecontroleerd overstromingsgebied - ging in maart 2003 van start. Het zevenhonderd hectare grote gebied maakt deel uit van het zogenaamde Sigmaplan, dat Vlaanderen beter moet beschermen tegen overstromingen. In het begin trokken de protestmarsen veel volk, maar het zijn enkel de diehards die overblijven.

Vooral de boeren zouden, nadat ze veel geld hebben ontvangen, hebben afgehaakt. In al zijn betogingen drong Denert aan op de bouw van een stormstuw op de Westerschelde, maar dat werd als te duur en onpraktisch beschouwd bij de herziening van het Sigmaplan in de jaren negentig. Denert zegt echter voort te blijven actie voeren tot de overheid inziet dat alleen een stormstuw bescherming kan bieden tegen overstromingen.

Eén op drie zoetwatervissen bedreigd

De verscheidenheid aan leven in de Europese zoetwaterecosystemen daalt snel. Meer dan één vis op de drie is met uitsterven bedreigd. Dat bevestigt de Wereldunie voor Natuurbescherming (UICN). Volgens een nieuwe wetenschappelijke studie is 38 procent, namelijk 200 van de 522 Europese geïnventariseerde zoetwatervissoorten, met uitsterven bedreigd. Twaalf soorten zijn al verdwenen.

Vissen zijn in Europa veel meer bedreigd dan vogels of zoogdieren. De benedenloop van de Donau, de Dnjestr, de Dnjepr, de Wolga en de Oeral, het schiereiland van de Balkan en het zuidwesten van Spanje zijn de grootste risicogebieden, aldus de UICN. De vissen worden onder meer bedreigd door de ontwikkeling en de demografische groei van Europa sinds honderd jaar.

De grootste bedreiging vormt het afnemen van de waterhoeveelheid, in het bijzonder in de droge regio's van de Middellandse Zee, doordat een aantal waterlopen tijdens de zomer uitdroogt. Bovendien wordt het probleem steeds groter door de klimaatverandering. Alleen als vervuiling wordt tegengegaan, moeraslanden worden beschermd en minder water aan beken en rivieren wordt ontrokken, kunnen de vissoorten volgens het rapport behouden blijven.

Overlast door everzwijnen in Westhoek

Verschillende everzwijnen werden reeds gespot in de buurt van café De Hertog, op de grens Poperinge-Westouter (Heuvelland). Meestal werden de dieren bij valavond of ’s morgens vroeg opgemerkt. Eind vorige maand raakte een bestuurder in de problemen na een aanrijding met een everzwijn. Het dier kon ontkomen.

Vermoedelijk zijn de dieren afkomstig uit de bossen van Clairmarais, op zo’n 18 km van Watou en die van Dieppe, op 18 km van Dranouter. Een everzwijn kan in één nacht tijd zo’n 30 kilometer afleggen. De dieren vernielen onderweg veel maïs en aardappelvelden en eten jongen op van grondbroeders. ‘Voor de mens zijn de evers niet direct een gevaar, maar wel voor het verkeer. En dan mogen we nog niet denken aan een eventuele uitbraak van varkenspest in de regio’ zegt Noël Sanders, lid van de jachtgroep Watou.

Op de plaats waar de everzwijnen opgemerkt zijn, behoort het jachtrecht toe aan verschillende jagers. Zij krijgen nu een afschotplan, waardoor zij buiten het jachtseizoen de dieren mogen neerschieten. Elk dier dat gevat wordt, mogen ze voor eigen consumptie gebruiken. Na 31 december, als het startschot voor het jachtseizoen wordt gegeven, gaan de kadavers naar het OCMW. (LD)

Vlaamse Milieuopleidingen van hoog niveau

Op vraag van de Vlaamse Interuniversitaire Raad (VLIR) bezocht een visitatiecommissie Milieuwetenschappen de milieuopleidingen aan de Vlaamse universiteiten. De commissie kwam tot de conclusie dat de meeste opleidingen een hoog niveau halen.

In november en december van 2006 werden de verschillende opleidingen door de commissie bezocht waarna een eindrapport gepubliceerd werd op 23 oktober dit jaar. Daarin stelt de commissie vast dat de Vlaamse milieuopleidingen allen beschikken over een duidelijk profiel, dat ze inspelen op belangrijke maatschappelijke vragen en dat ze in staat zijn een grote en blijvende belangstelling op te wekken bij studenten.

De Universiteit Antwerpen (UA) biedt een master na master Milieuwetenschap aan. De commissie besloot dat het Instituut voor Milieukunde van de UA ‘een degelijke brede milieuwetenschappelijke opleiding aanbiedt die erg verrijkend is’. De commissie was ook tevreden over het Centrum voor Milieusanering van de UGent: ‘Twee zeer gedegen milieuwetenschappelijke en milieutechnologische opleidingen waarvan de academische diepgang zeer groot is.’ In beide gevallen is de commissie opgezet met de omkadering en de didactische vormgeving.

Het programma Duurzame Ontwikkeling en Menselijke Ecologie van de VUB voldeden niet aan de eisen van een academische ontwikkeling volgens het eindrapport. De andere milieugebonden opleidingen van de VUB voldeden wel. (LD)