Reddingsplan voor regenwoud Borneo

Indonesie, Maleisie en Brunei hebben een overeenkomst gesloten om een groot gedeelte van een bergachtig regenwoud op Borneo te redden. Het gebied beslaat één derde van de oppervlakte van het eiland en is de biotoop van orang oetans, olifanten en neushoorns. Volgens de Indonesische minister van bosbouw Malem Sambet Kaban wordt met de overeenkomst één van de grootste beschermde bosgebieden van de wereld gecreeerd.

De Rainforest Declaration omvat de bescherming van ongeveer 220.000 vierkante kilometer tropisch regenwoud. "De overeenkomst is meer dan een symbolisch gebaar," vertelde de Maleisische minister van milieu Azmi bin Khalid aan het persbureau AFP. "De drie landen hebben zich voorgenomen om het hart van Borneo te bewaren en duurzaam te beheren."

Volgens het World Wildlife Fund maakt de overeenkomst ook een einde aan de plannen om in Kalimantan, op de grens tussen Indonesie en Maleisie de grootste plantage voor palmolie aan te leggen. Volgens die plannen, ondersteund door Chinese investeringen, zou een plantagegebied van 1,8 miljoen hectaren worden gecreeerd, wat enorme gevolgen zou hebben voor de natuur op Borneo.

De wouden van Borneo worden al geruime tijd bedreigd door industriele houtkap, bosbranden en de aanleg van plantages. De ontbossing heeft sinds 1996 jaarlijks ongeveer twee miljoen hectaren bossen doen verdwijnen. Nog amper de helft van de oorspronkelijke bosgebieden van Borneo zijn daardoor overgebleven. Nochtans vormen zij de biotoop voor dertien apensoorten, 350 vogelsoorten, 150 reptielen en amfibieen en 15.000 plantensoorten.

Vorig jaar alleen al werden op Borneo meer dan vijftig nieuwe dier- en plantensoorten ontdekt.

Bever keert terug naar New York

Na meer dan tweehonderd jaar is in New York weer een bever gesignaleerd. Eerder al was op de oever van de Bronx-rivier al een beverburcht ontdekt, maar pas enkele dagen later kon ook het dier gelocaliseerd worden terwijl het in de rivier aan het zwemmen was. De opmerkelijke verschijning werd op videotape vastgelegd.

"Het moest vroeg of laat gebeuren dat er weer een bever zou opduiken in New York," vertelde beverexpert Dietland Muller-Schwarze van het College of Environmental Science and Forestry in Syracuse aan de krant The New York Times. "De beverpopulaties breiden zich uit, maar hun biotopen krimpen steeds verder in. We zullen in de toekomst dan ook meer bevers zien in New York."

Het dier kreeg de naam José, genoemd naar het congreslid en Bronx-bewoner José Serrano. Die slaagde erin om 15 miljoen dollar vrij te krijgen voor een zware sanering van de rivier, die vooral een stortplaats voor autowrakken en autobanden was geworden. Het mannelijke dier is volgens specialisten wellicht twee tot drie jaar oud.

Bevers vormden een belangrijke episode uit de geschiedenis van New York. Ze lokten immers talloze Europese bontjagers naar de regio. Maar door een overbejaging verdwenen de bevers al in het begin van de achttiende eeuw uit het gebied. In het officiele stadszegel van New York wordt trouwens een bever afgebeeld.

Provincie Antwerpen saneert Ekerse beken

Het Antwerpse provinciebestuur met het ruimen van 8.300 slib uit de Donksebeek en de Oudelandsebeek in de Antwerpse deelgemeente Ekeren. Deze waterlopen zijn immers dichtgeslibd waardoor de kans op wateroverlast hoog is. Bovendien is het slib ook verontreinigd. Omdat ook in de omgeving een aantal rioleringswerken werden afgerond, zullen de betrokken waterlopen er volgens gedeputeerde Jos Geuens in de toekomst heel wat gezonder uitzien.

De provincie Antwerpen beheert circa 1.100 km waterlopen van tweede categorie. De onderhoudswerken voor deze waterlopen bestaan uit versteviging, kruidruiming of slibruiming. Kruidruiming gebeurt jaarlijks. Slibruimingen worden daarentegen om ecologische, budgettaire en waterhuishoudkundige redenen, niet periodiek uitgevoerd. Zij gebeuren enkel als het noodzakelijk is. De provincie legt bij slib meer de nadruk op preventieve maatregelen, zoals de aanleg van slibvangen.

De werken aan de Donksebeek over een lengte van drie kilometer, zal naar verwachting 5.700 ton slib opleveren. Bij de Oudelandsebeek gaat het over een traject van 1,8 kilometer, wat goed zou moeten zijn voor 2.600 ton slib. De werken vergen een investering van 600.000 euro, waarvan twee derde is voorzien voor de verwerking van het verontreinigde slib. Gezien de verontreinigingsgraad wordt al het slib afgevoerd naar een erkende grondverwerker.

In de toekomst zullen de twee betrokken waterlopen voornamelijk niet verontreinigd hemelwater opvangen en vertraagd afvoeren en kunnen ze geleidelijk aan terug evolueren tot een waterloop vol leven. Meer informatie over het beheer van de provinciale waterlopen is terug te vinden de website www.provant.be/leefomgeving/waterlopen/beheer.

Microalgen ideale biobrandstof

Microalgen bieden een beter rendement dan biobrandstoffen op basis van koolzaad. Volgens diverse wetenschappers zou het rendement van microalogen dertig keer hoger liggen dan dat van koolzaad. Hoewel microalgen slechts twee tot veertig duizendsten van een millimeter meten, kunnen ze tot tachtig procent van hun gewicht in vetten opslaan.

Door die opslagcapaciteit kan er bij microalgen tot dertig keer meer olie per hectare worden geoogst dan bij koolzaad en zonnebloemen. Bovendien hebben microalgen een grote groeisnelheid. De populatie verdubbelt dagelijks in omvang, zonder dat er pesticiden of meststoffen ingezet moeten worden. De microalgen voeden zich immers met stikstof, fosfaten en koolstofgassen.

In landbouwkringen wordt veel verwacht van deze nieuwe technologie, worden in grote landbouwbouwlanden volop experimenten gevoerd met microalgen. Vooral in de Verenigde Staten wordt er volop gewerkt om de toepassing op industriële schaal te ontwikkelen. Maar ook Japan, China, Groot-Brittannie, Duitsland en Frankrijk zijn volop met de technologie aan het testen.

Kikkers moeten in quarantaine

Een geheimzinnige zwam bedreigt wereldwijd kikkerpopulaties. Het fenomeen wordt door wetenschappers vergeleken met de uitroeiing van de dinsosariers. Zij roepen dierentuinen, aquaria en botanische tuinen dan ook op om hun kikkers in quarantaine te plaatsen tot de bedreiging is overgewaaid. Het project kreeg de naam Amphibian Ark.

De Amphibian Arik wil dat de meer dan 6.000 verschillende soorten kikkers, salamanders en aanverwante amfibieen zouden verdwijnen. Volgens wetenschappers heeft de geheimzinnige zwam al 170 soorten kikkers uitgeroeid, terwijl nog eens 1.900 andere soorten zwaar worden bedreigd.

"Dit is een voorbeeld van een ziekte die niet alleen populaties aantast, maar een hele soort bedreigt," zegt Joseph Mendelson, curator van de dierentuin van Atlanta en initiatiefnemer van de Amphibian Ark. "De mens zou stom zijn om aan een dergelijk fenomeen geen aandacht te schenken.

De wetenschappers wijzen erop dat amfibieen een vitaal onderdeel vormen van de voedselketen door te jagen op insecten die door andere dieren niet worden gegeten en de waterwereld te verbinden met landdieren. "Zonder amfibieen zouden de insecten hun vrije gang kunnen gaan en de openbare gezondheid en de voedselvoorraden bedreigen," voeren ze aan.

Daarnaast wordt benadrukt dat amfibieen ook een biomedisch belang hebben. "Sommige soorten produceren een scheikundige stof die door de mens als pijnstiller gebruikt kan worden," aldus Amphibian Ark. "Eén welbepaalde soort staat bekend voor een scheikundige stof die het Aids-virus onschadelijk kan maken."

Amphibian Ark wil dat dierentuinen, botanische tuinen en aquaria minstens 500 exemplaren van alle bedreigde kikkersoorten in quarantaine nemen om ze te beschermen tegen de gevaarlijke chytrid-zwam. "Elke kikker zou moeten gedesinfecteerd worden om te vermijden dat hij de besmetting mee in het beschermde gebied zou nemen," wordt er daarbij opgemerkt.

Volgens Amphibian Ark zal het hele project tussen 400 en 500 miljoen dollar kosten. Daarvoor wordt beroep gedaan op donaties. Het project moet tijd winnen en beletten dat nog meer kikkersoorten uitsterven terwijl wetenschappers onderzoeken hoe er tegen de zwam kan opgetreden worden. Nadat de zwam is uitgeroeid, kunnen de kikkers opnieuw de vrijheid krijgen.

"Maar daarmee is de kikker nog niet gered," wordt er opgemerkt. "De zwam is niet de enige bedreiging voor amfibieen. Ze doodt hen alleen maar vlugger dan de ontwikkeling, vervuiling en klimaatverandering. Wetenschappers zullen de opnieuw uitgezette kikkerpopulaties dan ook van dichtbij moeten volgen."

Vermoed wordt dat de zwam afkomstig is uit Afrika en op de huid van een de klauwkikker, die immuun is voor de dodelijke werking van de paddenstoel, over de hele wereld is meegereisd. De klauwkikker wordt wereldwijd gebruikt voor onderzoek en werd in de jaren veertig van de vorige eeuw gebruikt om zwangerschapstest te doen. De kikker begon immers eieren te produceren wanneer hij ingespoten werd met de urine van een zwangere vrouw.

Vorige maand maakte Japan gewag van de eerste epidemie, waarop milieugroepen prompt de noodtoestand uitriepen. Op het eiland Dominica heeft de zwam al nagenoeg de hele populatie mountain chicken, een grote pad die er culinair als een locale lekkernij wordt bestempeld, uitgeroeid. In het Yosemite National Park in California is de yellow-legged frog nagenoeg uitgeroeid. Er nog nog amper 650 populaties overgebleven, maar 85 procent van de dieren is geinfecteerd.

Ankona zet Antwerpse biodiversiteit in de kijker

De Antwerpse Koepel voor Natuurstudie (Ankona) heeft een uitleenbare fototentoonstelling opgebouwd rond 'Biodiversiteit in de provincie Antwerpen'. Die moet het publiek sensibiliseren voor het gevaar dat een aantal dier- en plantensoorten uit de regio lopen om uit te sterven. De tentoonstelling werd in het Antwerpse Provinciehuis door Jos Geuens, gedeputeerde voor leefmilieu, geopend ter gelegenheid van de tiende ontmoetingsdag van Ancona.



"Op mondiaal vlak is geweten dat het met de biodiversiteit niet goed gesteld is," motiveert Ankona-verantwoordelijke Koen Cuypers het opzet van de tentoonstelling. "Het is dus hoog tijd om er op lokaal of op regionaal niveau iets aan te doen. "In 2001 hebben de Europese landen afgesproken om het biodiversiteitsverlies te stoppen."

Dat leidde in 2004 tot de campagne 'Countdown 2010', die tot streefdoel heeft om het verlies aan biodiversiteit tegen het eind van dit decennium te stoppen. "In dat kader besliste Ankona om samen met de Bond Verantwoorde Natuurfotografie (BVNF) een uitleenbare fototentoonstelling te ontwerpen," aldus nog Koen Cuypers. "Die zet op een artistieke wijze een aantal voor de provincie belangrijke soorten in de kijker."



Bij deze verzameling van 25 artistieke foto's wordt ook een minicatalogus uitgegeven die de betrokken soorten beschrijft en uitlegt waarom ze bijdragen tot de biodiversiteit van de provincie Antwerpen. "Naast bedreigde soorten komen er in deze fototentoonstelling ook enkele beelden naar voor van soorten die niet bedreigd zijn, maar een wat aparte plaats innemen op het gebied van biodiversiteit," voert de Ankona-verantwoordelijke aan.

Geinteresseerde verenigingen of organisaties in de provincie Antwerpen die over een ontmoetingsplaats beschikken of een activiteit plannen, kunnen deze fototentoonstelling reserveren voor een maximale periode van veertien dagen. Meer informatie daarover kan verkregen worden op de website www.ankona.be.

Petitie voor Willem-Leopoldpolder

Vlaams minister voor leefmilieu en openbare werken Kris Peeters heeft in Knokke-Heist 7.500 handtekeningen ontvangen tegen de ontpoldering van de Willem-Leopoldpolder op de grens van Knokke-Heist en het Nederlandse Sluis. Deze ontpoldering moet dienen als compensatie voor het natuurverlies bij de verdieping van de Westerschelde. In Zeeland werden eerder al 27.647 handtekeningen verzameld met dezelfde eis.

Voor de verdieping van de Westerschelde moet 600 hectare zoute natuur worden gecompenseerd. Het gaat om zogenaamde zanderige slikken en schorren. Zij zijn noodzakelijk voor de instandhouding van de trekvogels. In België wordt gedacht aan de ontpoldering van de Willem-Leopoldpolder in Knokke-Heist. De polder zou ingericht worden als een spuikom voor het Zwin. Dat zou daardoor op natuurlijke wijze van de verzanding worden gered.

De landbouwers met akkers in de Willem-Leopoldpolder zijn tegen de ontpoldering. Er zou 120 tot 180 hectare van de 240 hectare poldergrond worden omgezet in natuur. De landbouwers wijzen op hun inkomsten. De landbouw krijgt de steun van veel omwonenden en toeristen. Rond de ontpolderde Willem-Leopoldpolder zou een dijk van tachtig meter breed en 10 meter hoog worden opgetrokken. Die zou volgens velen voor visuele vervuiling zorgen.

Bovendien vrezen de landbouwers voor een verzilting van het grondwater, want de zee zou immers dieper in het land komen. Ze stellen als alternatief voor om een deel van de Zwinweiden en andere delen van de Willem-Leopoldpolder als compensatiegebied te erkennen. Het gaat om een totale oppervlakte van 130 hectare. Deze compensatie zou voor de landbouwers minder economisch gevolgen hebben.