Wateren rond de Noordpool veel vroeger ijsvrij

Amerikaanse wetenschappers voorspellen dat de Noordpool al rond 2013 ijsvrij zal zijn. Dat blijkt uit een nieuw computermodel over de gevolgen van de klimaatopwarming voor de wateren rond de Noordpool, opgesteld door een team onder leiding van Wieslaw Maslovski, oceanograaf aan de Naval Postgraduate School in Monterey. Eerdere voorspellingen situeerden deze mogelijkheid veel later, tijdens de
zomers rond 2030 of 2040.

Wieslaw Maslowski voerde tijdens het American Geophysical Union Congres in San Francisco, aan dat bij die eerdere hypothese te weinig rekening gehouden met diverse factoren, waaronder de toevoer van warm water vanuit de Atlantische en Stille Oceaan. Dit zal het proces volgens hem verder versnellen.Volgens de Britse omroep BBC is deze wetenschapper niet aan zijn proefstuk als het gaat over de ontwikkeling van baanbrekende computermodellen.

Nog tijdens het AGU-congres wees Michael Steele, oceanograaf aan de University of Washington in Seattle, erop dat de ijskap van de Noordpool de voorbije zomer is afgenomen met een oppervlakte die te vergelijken is met die van de Amerikaanse staat Alaska of ongeveer 1,7 miljoen vierkante kilometer. Tijdens de periode tot 2006 nam de oppervlakte van de poolkap gemiddeld met 62.800 vierkante kilometer
af. (e.d)

Heeft de ijsbeer al één interglaciaal overleefd?

Op de Svalbard archipel (Spitsbergen) in het noordpoolgebied hebben onderzoekers een deel van een ijsbeerkaak gevonden. Ze vermoeden dat het 23 centimeter lange kaakstuk tussen de 110.000 en 130.000 jaar oud is. Tot nog toe werd aangenomen dat ijsberen pas 100.000 jaar geleden zijn geëvolueerd. Indien deze theorie klopt, hoeft men volgens de wetenschappers niet ongerust te zijn over de toekomst van de ijsbeer.

Olafur Ingolfsson, professor aan de IJslandse universiteit, verklaarde aan de Britse omroep BBC dat het kaakstuk afkomstig is van een volwassen dier, vermoedelijk een vrouwtje. Indien kan aangetoond worden dat de kaak meer dan 110.000 jaar oud is, ziet de toekomst voor de ijsbeer er volgens de Ijslandse wetenschapper merkelijk positiever uit dan tot nu toe werd aangenomen.

Indien de hypothese klopt, betekent dit goed nieuws voor de ijsbeer, want dan heeft de soort al één interglaciaal overleeft. Ingolfsson merkt op dat het laatste interglaciaal – het Eemien - veel warmer was dan het huidige Holoceen. De professor is dan ook hoopvol en vindt dat men, ondanks de opwarming van het noordpoolgebied, niet ongerust hoeven te zijn over de ijsbeer. (e.d.)

Parasiet bedreigt Canadese wilde zalm

De wilde roze zalm die in de wateren van het noordwesten van Canada leeft dreigt geheel uit te sterven door een parasiet die ontstaan is in de industriële viskwekerijen. Een Canadese studie die in de VS gepubliceerd wordt toont dit aan. Martin KrKosek, medeauteru van de studie en werkzaam aan de Universiteit van Alberta, bevestigt deze informatie.

De laatste vier jaar nam de wilde zalmpopulatie in de Canadese archipel van Broughton enorm in hoeveelheid af. Ondertussen zouden al 80 procent van de vissen gestorven zijn. Verwacht wordt dat, als er geen maatregelen genomen worden, de parasiet zich verder zal verspreiden en uiteindelijk binnen de komende vier jaar 99 procent van de roze zalmen het leven zal kosten.

De zalmparasiet is afkomstig uit de alsmaar talrijker wordende zalmkwekerijen. Voordien hadden maar enkele kwekers elk ongeveer 125.000 zalmen in de wateren van de archipel, ondertussen hebben meer dan twintig bedrijven zich aan de oevers gevestigd. Sommige van hen bezitten meer dan 1.3 miljoen vissen. (LD)

1998-2007 warmste decennium ooit

Op de klimaatconferentie in Bali werd door de Wereld Meteorologische Organisatie (WMO) bekendgemaakt dat het decennium 1998-2007 het warmste ooit geworden is. Sinds het begin van de genoteerde waarnemingen in 1850 werden nu de hoogste temperaturen genoteerd. Alleen al in 2007 lag de gemiddelde temperatuur 0.14 graden hoger dan in de gehele periode van 1961-1990. Toen bedroeg de temperatuur gemiddeld 14 graden. Sinds het begin van de 20e eeuw steeg de temperatuur met 0.74 graden. De stijging was wel niet gelijk verdeeld over de jaren, de laatst vijf jaar was de stijging bijna dubbel zo groot als de voorbije honderd jaar samen.

2007 was een recordjaar op klimatologisch gebied. Zo kenden sommige Europese streken een winter en lente die tot de mildste ooit behoorden. Temperaturen gingen 4 graden boven het gewone gemiddelde. Het zuidoosten van Europa werd getroffen door extreme hittegolven die ook in Japan, de VS en Australië furore maakten. In het noordelijke halfrond was de opwarming van de aarde sterker te voelen. Daar lagen temperaturen gemiddeld 0.63 graden hoger, tegenover 0.20 in het zuidelijke halfrond.

Nog een record werd opgemeten bij het aantal ijs dat het afgelopen decennium gesmolten is. In september was het ijsoppervlak gemiddeld 39 procent kleiner dan in 1979-2000. Het ijsoppervlak bedraagt nu nog 4.28 miljoen vierkante kilometer, waarvan elke tien jaar tien procent afsmelt. Daardoor blijft het zeeniveau ook stijgen. Sinds 1870 steeg dat niveau ongeveer 20 centimeter. Gemiddeld zou de zee per jaar drie millimeter stijgen. (LD)

Biodiesel niet zo populair als eerst gedacht

De Belgische overheid heeft geprobeerd om via fiscale bevoordeling de verkoop van biobrandstof te stimuleren. Na een evaluatie blijkt nu dat verdelers van autobrandstoffen maar in beperkte mate biodiesel opslaan. Uit de aankoopcijfers van biodiesel blijkt slechts 25 procent van de voorziene hoeveelheid werd aangekocht. De overheid voorzag in totaal 286 miljoen liter biodiesel om aan voordelig belastingstarief te verkopen.

Tussen 1 november 2006 en 30 september 2007 konden brandstofverdelers biobrandstof aankopen van vier erkende Belgische producenten. Bij vermenging met gewone diesel werden de autobrandstofverdelers lager belast. Bevoegd minister van Financiën Didier Reynders (MR) meldt nu dat slechts 72.8 miljoen liter biodiesel verkocht werd. Enkel bij Total, Jet en de onafhankelijke verdeler Van Der Sluys kan milieuvriendelijke diesel worden getankt.

De oorzaak van de mislukte verdeling over de tankstations is volgens Reynders niet zomaar te formuleren. Oliemaatschappijen beweren dat in sommige raffinaderijen de voorbije maanden nog geïnvesteerd moest worden in mengmachines, maar tegelijk was te horen dat de overheid de paraatheid van de producenten om de biodiesel te leveren iets te rooskleurig heeft afgeschilderd. Ondanks de defiscalisatie zou de verkoop van biodiesel niet interessant zijn. Biobrandstoffenmakers hebben dan ook geen goede toekomstperspectieven. Hun bedrijven worden minder rendabel, mede dankzij de stijgende grondstofprijzen voor maïs en tarwe en omdat de verkoopprijs slabakt door overaanbod uit de Verenigde Staten en Brazilië.

Producenten van biobrandstof vinden daarom dat België brandstofverdelers moet verplichten om biodiesel te mengen met hun eigen klassieke producten. (LD)

Plattelandproject voor regio Brugge

Een grootschalig tienjarenplan moet het platteland in de regio Brugge opwaarderen. Met het project is een bedrag van 16,5 miljoen euro gemoeid, gespreid over tien jaar. Het gaat om de deelprojecten het regionaalstedelijk gebied Brugge, de mobiliteitsas Gent-Brugge-Zeebrugge, het project Bulskampveld in Beernem en veldgebied tussen Jabbeke en Wingene. Verwacht wordt dat de eerste terreinwerken in 2009 kunnen starten.

In het eerste deelproject rond het regionaalstedelijk gebied Brugge is er volgens bevoegd minister Hilde Crevits vooral aandacht voor zachte recreatie. “Er zijn plannen om een fietspad te realiseren tussen de oude spoorwegbedding en het bosgebied van Tillegem en Beisbroek,” aldus de Vlaamse minister van natuur. “Dit pad zou de fietser langs de Wulgenbroeken en het Chartreusegebied brengen.”

Het tweede project heeft vooral te maken met de ontsluiting van de haven, waarbij ook een nieuwe autostrade wordt aangelegd. Crevits zegt daarbij dwarsverbindingen te willen onder deze weg, zowel voor mensen en dieren. Het derde project speelt zich af tussen Beernem en Wingene, meer bepaald in het Bulskampveld. De bedoeling is om er een soort landschapspark te realiseren waarbij kavels zouden kunnen geruild worden met landbouwers.

In het vierde project, in Jabbeke-Wingene, bestaat de mogelijkheid om een aantal bossen uit te breiden. Het gaat om Merkemveld, Zorgvliet, Vloethemveld en Groenhove. Naast de bosuitbreiding wordt daar ook gedacht aan de aanleg van paden voor ruiters, mountainbikers, fietsers en wandelaars. Ook de beekvallei van de Moubeek, in Zedelgem en Torhout, zal aangepakt kunnen worden zodat de kwaliteit van het water kan verbeteren.

Olieramp in Zuid-Korea

Voor kust van Zuid-Korea lekten afgelopen weekend duizenden tonnen petroleum uit een olietanker het water in . De olievlek verspreidt zich en bereikte inmiddels de kust. Om de ecologische ramp zoveel mogelijk binnen de perken te houden werden vrijwilligers ingezet. Volgens buurtbewoners is de zee bruin en het strand bedekt met kleurrijke vlekken. De stank die de olie met zich meebrengt zou niet te harden zijn.

De olie lekte uit de supertanker Hubei Spirit, die na een aanvaring beschadigd werd en lek raakte. Ondertussen heeft de Zuid-Koreaanse regering het gebied uitgeroepen tot nationaal rampgebied. Meer dan 2.500 hectare kwekerijen van vis- en schelpdieren raakte onder de olie bedolven en dus ernstig vervuild. Milieuorganisaties vrezen dat de terugkeer naar een normaal ecosysteem tientallen tot honderden jaren in beslag zal nemen.

De getroffen gebieden zullen in aanmerking komen voor speciale steun van de overheid. Dat is vooral nodig om de lokale vissers die bedreigd worden in hun levensonderhoud te ondersteunen. De vissers hebben ondertussen hun hulp bij het ruimen van de olie moeten staken omdat ze de dure brandstof voor hun boten niet meer konden betalen. Bij het schoonmaken zijn ondertussen duizenden mensen betrokken, onder wie politiemannen en militairen. (LD)

Agentschap Natuur en Bos koopt Peerdsbos

Het Antwerpse OCMW vond na jaren zoeken eindelijk een koper voor het Peerdsbos, het enorm groene domein in Brasschaat en Schoten. Het Agentschap Natuur en Bos van de Vlaamse overheid betaalt 3,3 miljoen euro voor een oppervlakte van 113,6 hectare. Het Agentschap Natuur en Bos koopt niet het volledige Peerdsbos maar wel het grootste deel. Eerder kocht de provincie Antwerpen al een kleiner stuk voor 403.000 euro.

In het pakket zitten ook de Bremdonkhoeve en de Boswachterswoning. Enkele andere delen van het domein, onder meer rond de Melkerij, Kindervreugd en de oefenterreinen van FC Antwerp, blijven voorlopig van het OCMW. Dat zal nog onderzoeken wat het met de rest van de terreinen gaat doen. Het OCMW Antwerpen hoopt de verkoop nog dit jaar te zullen kunnen afronden. Daarom wordt ook de erfpacht met de stad Antwerpen opgezegd.

De stad Antwerpen betaalde elk jaar één symbolische, oude Belgische frank voor het gebruik van het domein. Dat akkoord dateerde van 1935 en zou normaal tot 2034 lopen. De verkoop past in de afbouw van de schulden van het OCMW Antwerpen. Dat bezit in heel België nog een aantal andere andere bossen, jachtterreinen, landbouwgronden en boerderijen. Meestal gaat het om oude erfenissen.

Zilvergibbon Bobby-Jean gestorven

Bobby-Jean, de oudste in gevangenschap levende zilvergibbon, is overleden. Dat heeft de Zoo van Winnipeg bekend gemaakt. Het dier werd vijftig jaar oud. De gibbon werd in 1958 gevangengenomen op het eiland Java, Indonesië. Sinds 1964 leefde zij in de zoo samen met haar compagnon Billy-Joe. De zilvergibbons, ook wel Javaanse gibbons genoemd, zijn erg bedreigd.

Bobby-Jean stierf volgens een woordvoerder van de Zoo van Winnipeg een natuurlijke dood, als gevolg van zijn ouderdom. Bobby-Jean en Billy-Joe kwamen op hetzelfde ogenblik in de dierentuin aan. Het koppel kreeg negen kinderen. Zij werden ingeschakeld in projecten die het voortbestaan van de soort moeten garanderen in Rusland, Duitsland, Groot-Brittannië, Australië en de Verenigde Staten.

De zilvergibbon (Hylobates moloch), ook wel Javaanse gibbon genoemd, is erg bedreigd. In de vrije natuur leven nog slechts 350 van deze dieren. In dierentuinen zijn er nog veertig exemplaren overgebleven. Volgens experts is de oorzaak hiervoor te zoeken bij ontbossing, landbouw en stroperij. Gevreesd wordt dat er over veertig jaar in het wild geen zilvergibbons meer terug te vinden zullen zijn.

België leert bij over klimaatsverandering

Uit de Climate Change Performance Index (CCPI) blijkt dat België het dit jaar beter doet dan vorig jaar. We leren beter om te gaan met het klimaat en hoe we er zorg voor kunnen dragen. De index werd gepresenteerd in de marge van de klimaatconferentie in Bali, die eerder deze week van start ging. België staat dit jaar op de twaalfde plaats, in vergelijking met de vijftiende vorig jaar. Zweden voert net zoals vorig jaar de lijst aan op de eerste plaats.

De lijst, opgesteld door de Duitse milieuorganisatie Germanwatch, vergelijkt de CO2-uitstoot van de 56 landen die de meeste uitstoot produceren. Vooral van belang voor de rangorde is de trend, of het beter of slechter zal worden. Per land wordt ook gekeken naar de werkelijke uitstoot per inwoner en naar het beleid om die uitstoot te verminderen. België verbeterde haar uitstoot van de elektriciteitssecotr en de luchtvaart. Verder wordt de Belgische houding inzake klimaat op het internationale politieke forum geapprecieerd.

België doet het slechter dan Argentinië of Letland, maar blijft toch hoger in rang dan Frankrijk, Nederland en Denemarken. De top drie bestaat uit Zweden, Duitsland en Ijsland. Het valt op dat snel groeiende economiën het bijzonder goed doen op de rangschikking. Zo scoort Mexico een vierde plaats en komt India op nummer vijf. (LD)

Olievervuiling in Oostendse haven

Volgens het havenbestuur is de milieuschade in de haven van Oostende beperkt gebleven. Directeur Paul Gerard verklaarde dit nadat gisteren ongeveer 20 ton diesel in het water van de haven terechtkwam door een lek in het bunkerschip Sapphire. De komende dagen werken verschillende diensten samen aan de opruimingswerken.

De exacte omvang van de schade zal door een deskundige berekend moeten worden. Aan de hand van de grootte van de scheur en de tijd voordat het lek werd ontdekt, gaat de havenleiding ervan uit dat er 20 ton diesel de haven is binnengestroomd. De oorzaak van het lek is nog onbekend, daar zal door de Scheepvaartpolitie een onderzoek naar gestart worden. De schipper doet echter nogal geheimzinnig.

Volgens Gerard werd de milieuschade beperkt door de snelle interventie van verschillende hulpdiensten. Zo werkten onder andere de brandweer en de Civiele Bescherming samen om de olie te ruimen. Vanuit Brasschaat worden nog extra middelen aangerukt. De olie op het wateroppervlak moet vanavond verdwenen zijn. De olie die aan de kaaimuren blijft kleven zal in de loop van de komende week verwijderd worden. De kosten voor het ruimen van de olie worden door de stad Oostende teruggevorderd aan de eigenaar van het schip. (LD)

België naar klimaattop Bali

Op het Indonesische eiland Bali vindt van 3 tot 14 december de VN-klimaatconferentie plaats. De Belgische delegatie staat dit keer onder leiding van federaal minister van Leefmilieu Bruno Tobback (sp.a). Maandag 10 december vertrekt Tobback om deel te nemen aan het ministeriële onderdeel. In totaal zullen ongeveer 130 ministers van leefmilieu aan de bijeenkomst deelnemen.

In de eerste week van de klimaattop zullen vooral onderhandelingen plaatsvinden tussen de partijen van het klimaatverdrag op het niveau van de hoge ambtenaren. Voor België is Peter Wittoeck hoofdonderhandelaar. Hij is tevens hoofd van de cel klimaat van FOD Leefmilieu.

Op de klimaattop kan België vooral zijn expertise inzake het tegengaan van ontbossing aanbieden. Over de ganse wereld is ongeveer 20 procent van de CO2-uitstoot te wijten aan ontbossing. België kan daarin een rol spelen door zijn technische kennis voor te leggen. Die kennis komt voor uit België’s aanwezigheid in de transnationale regenwouden van het Congo-bassin. Daar heeft ons land ervaringen opgedaan met maatregelen tegen ontbossing. (LD)

Vlaamse luchtkwaliteit fel verbeterd

De Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) stelde in zijn jaarrapporten over de luchtkwaliteit in Vlaanderen vast dat er elk jaar minder vervuilende stoffen in de lucht geloosd worden. Daardoor is de luchtkwaliteit dezer dagen een heel pak beter dan die in de jaren negentig. Volgens het rapport is de verbetering voor enkele stoffen spectaculair, voor andere is de verbetering niet evenredig aan de verminderde uitstoot in Vlaanderen.

De uitstoot van koolstofmonoxide (CO) en dioxines daalde sinds 1990 met respectievelijk 41 procent en 92 procent. Ook de regen werd minder zuur. De verzurende emissie die verantwoordelijke is voor de ‘zure regen’ is sinds 1990 met 47 procent afgenomen. Die daling is voornamelijk te danken aan de dalende uitstoot van zwaveldioxide (SO2) en ammoniak (NH3).

De grootste dalingen vonden voor de meerderheid van de luchtverontreinigende stoffen plaats in de jaren negentig. Het relatieve aandeel van de gebouwenverwarming en het verkeer nam door de jaren heen toe. Volgens de VMM betekent dit echter niet dat er geen maatregelen genomen zijn. Deze wegen echter niet altijd op tegen de toenemende activiteit in de verschillende sectoren. (LD)

Boseigenaars bieden samen brandhout aan

Boseigenaars in de gemeente Nijlen, Zandhoven, Rijmenam en Bonheiden bieden begin december gezamenlijk brandhout aan. Het brandhout - Amerikaanse vogelkers, den, berk, populier - zal te koop aangeboden worden op stam. Deze verkoop van brandhout is één van de activiteiten van de jonge Bosgroep Antwerpen Zuid. Deze organisatie wil ook in andere regio’s van de provincie dergelijke initiatieven opstarten.

Een aantal boseigenaars werkt sinds anderhalf jaar, binnen een voorlopige stuurgroep, aan de oprichting van een nieuwe vereniging voor bosbeheerders en -eigenaars in de regio Lier-Antwerpen-Mechelen. Er wordt momenteel gewerkt aan de statuten voor deze Bosgroep Antwerpen Zuid, die volgende zomer een aanvraag tot erkenning zal indienen. Ze trachten een dienstverlening uit te bouwen voor privé-boseigenaars en zo te werken aan veel beter bos en tevreden bosbezitters in de regio.

Een onderdeel van de dienstverlening is het organiseren van gezamenlijke bosbeheerwerken. Het gaat daarbij vaak over dunningen van bossen waarin de bomen te dicht staan of die overwoekerd raken door agressieve, exotische boomsoorten. Vanuit de bosgroep wordt de kennis aangeleverd om dergelijke beheerwerken vakkundig uit te voeren en om het hout dat daarbij geoogst wordt aan de man te brengen.

Kopen op stam betekent dat de koper een lot hout verwerft dat nog niet geveld of gekapt is. Voorafgaandelijk aan de koop, krijgen geïnteresseerden informatie over de brandhoutloten tijdens de schouwingsronde. Tijdens deze ronde worden de loten in groep bezocht en wordt er uitleg gegeven over de hoeveelheid beschikbaar hout en de voorwaarden van exploitatie. Aanwezigen krijgen in de vorm van een cataloog een overzicht van de ligging van de loten, de voorwaarden en de houtgegevens.

In de toekomst zal de bosgroep initiatieven ondernemen om ook in andere gemeentes beheerwerken te organiseren en brandhout aan te bieden. Voor informatie over de werking van de Bosgroep Antwerpen Zuid en deze houtverkoop kan men terecht bij Luc Laeremans, tel. 03/360.52.10, antwerpenzuid@bosgroep.be en www.bosgroepen.be.