Big Brother voor Postelse vleermuizen

Een kolonie ingekorven vleermuizen op de zolder van de Abdij van Postel wordt sinds kort 24 uur op 24 uur gefilmd met een infraroodcamera. De ingekorven vleermuis is één van de meest bedreigde vleermuissoorten in Europa. Het is de eerste keer in België dat een dergelijke observatie wordt uitgetest. Het project is een initiatief van het provinciebestuur van Antwerpen in samenwerking met de vleermuizenwerkgroep van Natuurpunt.

De provincie Antwerpen heeft in samenwerking met de vleermuizenwerkgroep van Natuurpunt al enkele projecten uitgewerkt om de vleermuizen beter te beschermen. "De provincie Antwerpen herbergt een schat aan natuurwaarden," aldus gedeputeerde Jos Geuens. "Ook de vleermuizen zijn op de plaatsen waar ze talrijk voorkomen de ambassadeurs bij uitstek van onze kwaliteitsvolle landschappen. Dat hier in de provincie Antwerpen één van de meest bedreigde vleermuissoorten van Europa leeft, zette ons aan tot actie."

Na overleg met de paters Norbertijnen werd besloten om op de zolder van de Abdij van Postel een infraroodcamera te installeren. Een kolonie ingekorven vleermuizen (Myotis emarginatus) neemt namelijk op deze zolder zijn intrek van ongeveer mei tot eind september. De ingekorven vleermuis is één van de meest bedreigde vleermuizensoorten in Europa.

Door het plaatsen van een camera kan het doen en laten van deze diertjes gefilmd worden. De mooiste beelden worden afgespeeld op een scherm dat opgesteld staat in het gerestaureerde pesthuisje bij de kruidentuin. Op deze manier kan men deze zoogdieren bestuderen en observeren zonder de dieren te verstoren. Dit is de eerste keer dat dit in België uitgetest wordt.

De ingekorven vleermuis leeft voornamelijk in Midden- en Zuid-Europa. In Vlaanderen zijn de laatste jaren slechts een tiental kraamkolonies gevonden. Het is een soort die van warmte houdt en bij ons overwegend op zolders voorkomt. Hierbij hangen de dieren in clusters aan zolderbalken of in de nok. Zo'n kraamkolonie kan in Vlaanderen tussen de 20 tot 250 dieren omvatten.

Hun jachtgebieden zijn soms 15 tot 20 kilometer ver verwijderd van hun verblijfplaats. Hierbij hebben ze een voorkeur voor bosranden, loofbossen en houtkanten. Ook kan men ze geregeld aantreffen in veestallen, waar ze jagen op vliegen, spinnen en nachtvlinders. 's Winters treft men deze soort aan in de forten rond Antwerpen of mergelgroeven in Zuid-Limburg. Hun winterslaap begint vanaf september en eindigt rond eind april.

Ook in de toekomst wil de provincie Antwerpen projecten uitwerken om ook de leef- en jachtgebieden van deze soort beter te leren kennen om zo gerichte maatregelen te kunnen nemen. In Antwerpen zijn er twee kraamkolonies gespot. Ook in Hingene zijn ze opgemerkt. "We merken dat de mythes en wilde verhalen over vleermuizen, denk maar aan films als Dracula, hun bescherming niet altijd ten goede komen," aldus gedeputeerde Jos Geuens. Een project als dit heeft dan ook tot doel mensen kennis te laten maken met de wonderlijke leefwereld van vleermuizen."

Wie nog meer wil weten over de wondere wereld van deze dieren kan ook deelnemen aan één van de activiteiten die in het kader van de Europese Nacht van de Vleermuis. Het is een unieke kans om deel te nemen aan een wandeling met een vleermuizendetector, een diareeks of een bezoek aan een ijskelder of fort. De activiteiten vinden plaats op vrijdag 24, zaterdag 25 augustus. Er is uitzonderlijk ook één activiteit op 1 september in Geel. De activiteiten zijn gratis, inschrijven is niet nodig.

In de provincie Antwerpen vinden er activiteiten plaats in Kalmthout, Wortel-Kolonie, Brasschaat, Niel, Ramsel, Sint-Katelijne-Waver en Geel. Meer info is terug te vinden op de website www.natuurpunt.be. Wie een kijkje in de woonkamer van de vleermuizen wil nemen, kan de eerste beelden gaan bekijken in het pesthuisje van de Abdij van Postel of op de website www.provant.be/vleermuizen.

Het Pesthuisje is gelegen in de kruidentuin van de Abdij van Postel, Abdijlaan 16, 2400 Mol-Postel. Dit is elke dag open van 9 uur tot 19.30 uur.

Alpense gentiaan met uitsterven bedreigd

Nieuw bewijs uit de Italiaanse Alpen toont aan dat de klimaatveranderingen plantensoorten dwingen om hoger gelegen, koelere groeiplaatsen op te zoeken. Maar zo komen ze in een doodlopend straatje terecht en zullen er weldra verschillende alpiene plantensoorten verdwijnen. Planten klimmen zich letterlijk een weg naar hun verdwijning. Dat blijkt uit een studie van het European Native Seed Conservation Network (ENSCONET).

“Een soort meer of minder op aarde, lijkt niet zo erg,” stipt Koen Es van de Nationale Plantentuin van België in Meise aan. “Maar zo eenvoudig ligt dat niet. Elke plant- of diersoort is afhankelijk van andere soorten voor zijn bestuiving, voedsel of bescherming. Dit ecosysteem zorgt ervoor dat dieren, planten en mensen op een bepaalde plaats kunnen overleven. Wanneer één soort wegvalt, kan dat grote gevolgen hebben voor het geheel, ook voor de mens.”

De studie van de Universiteit van Pavia toont aan dat een aantal plantensoorten in de Alpen op vijftig jaar tijd 430 meter hoger zijn moeten klimmen. Dat is het gevolg van een temperatuurstijging met 1,5 procent. In totaal zou daardoor een kwart van alle Europese plantensoorten in gevaar zijn. Ongeveer 800 soorten zouden zelfs met uitsterven zijn bedreigd. Het gaat daarbij onder meer om de blauwe gentiaan, het kleine hoefblad en het wittig havikskruid.

Onderzoekers Gilberto Parolo en Graziano Rossi stellen dat uit hun onderzoek is gebleken dat 52 plantensoorten hoger in de bergen terug te vinden zijn tegenover vijftig jaar geleden, terwijl ze op hun oorspronkelijke locatie op lagere hoogte niet meer terug te vinden zijn. “Een aantal soorten hebben zelfs de top van de berg bereikt,” stippen ze aan. “Hoger kunnen ze niet meer en wanneer het nog warmer wordt, zijn ze dan ook met verdwijnen gedoemd.”

De Italiaanse onderzoekers hebben zaden van deze bedreigde soorten verzamelt en opgeslagen in de zadenbank van de Universiteit van Pavia en de Kew’s Millennium Seed Bank, zodat ze eventueel later terug zouden kunnen uitgezet worden.

Werken aan Bergerven worden hervat

De werken rond het natuurinrichtingsproject Bergerven in Dilsen-Stokkem en Maaseik gaan weer van start. Omwille van het broedseizoen werden de werkzaamheden midden maart opgeschort. Bergerven ligt op het grondgebied van Dilsen-Stokkem en Maaseik en was vroeger het brongebied van de Zanderbeek. Intensieve grindwinning heeft het gebied een heel ander uitzicht gegeven. Het natuurinrichtingsproject moet de natuur er de kans geven zich te herstellen en verder te ontwikkelen.

Eerst zal het resterend gedeelte van de dijk afgegraven worden. Met het afgraven van de centrale dwarsdijk werd ongeveer zestigduizend kubieke meter grond verzet. Het merendeel van de grond wordt gebruikt om in de noordelijke inham van de grootste plas ondiepe oeverzones te creëren. Daarna starten de werken aan de Zuid-Willemsvaart, waar onder meer de vispaaiplaats aan het Eilandje in Neeroeteren en de tapsluizen hersteld zullen worden. Er komt ook een vogelkijkhut.

Het einde van deze eerste fase is gepland voor einde oktober. In een tweede fase zal aandacht worden besteed aan bosvorming en heideherstel. . Dit najaar wordt nog een openbaar onderzoek over deze plannen georganiseerd. Deze tweede fase omvat ook de inrichting van een parkeerterrein aan de Kapel van de Weerstand in Rotem. In de derde fase komt de aanleg van een fauna- en fietspassage aan bod.