Groene hype in de VS

Het begon als een leuk initiatief van een paar vrienden, maar intussen haalde Green Armada al meer dan 60 ton vuilnis boven uit Amerikaanse rivieren en beken. Van op een vrachtbootje vissen duizend vrijwilligers rommel op die niet in het water hoort. De milieubeweging is een hit in de VS.

De broers Jeff, John en Vince Albanese en hun neef Mark Maksimowicz ergerden zich aan de vervuiling van de kreken en baaien waar ze als kinderen gingen vissen en varen.

Na een etentje aan de waterkant in St. Petersburg, een stadje aan de baai van Tampa, namen twee van de vier stichters ontslag om zich voltijds te wijden aan het opruimwerk. Met hun spaarcenten kochten ze een bootje. De stichters legden 200.000 dollar samen voor de Miss Mia, een vrachtbootje van 7,3 meter, het werkmateriaal en de biologisch afbreekbare zakken waarin Green Armada het dobberende vuilnis verzamelt

Green Armada gaat er prat op al meer dan 62 ton vuilnis uit de veel bevaren wateren bij Clearwater, St. Petersburg en Tampa te hebben gehaald. Van op het dek van de Miss Mia vist ze van alles op: hun vangst varieert van plastic verpakkingen tot winkelkarretjes en meubels. Binnenkort neemt de groep ook aan de Amerikaanse westkust een schip in de vaart. Die gaat onder meer aan de slag in de wateren in de buurt van Los Angeles. In een tiental andere steden, waaronder New Orleans en New York, staan ook al afdelingen op stapel.

2007 is het warmste jaar ooit

In december werd het al voorspeld, vandaag kwam het KMI met de officiële bevestiging: 2007 is het warmste jaar sinds de metingen begonnen in 1833. De temperatuur lag gemiddeld in Ukkel op 11,5 graden. De warme winter en lente tekenen voor het warmste jaar dat ooit in Ukkel gemeten werd. Daartegenover was het aantal uren zon normaal te noemen.

De zeer zachte winter en de zeer warme lente zijn de verklaring voor het temperatuurrecord vorig jaar. De normale gemiddelde temperatuur is 9,7 graden. Het vorige record was nog maar een jaar oud. 2006 stond met 11,4 graden als warmste jaar geboekt.
Ook de 15,3 graden gemiddelde maximumtemperatuur en de 7,8 graden gemiddelde minimumtemperatuur gelden als 'zeer uitzonderlijk'. Met deze term doelt het weerinstituut op een verschijnsel dat één keer wordt bereikt of overtroffen in honderd jaar. De normale waarden zijn respectievelijk 13,8 en 6,7 graden.
De warmte wil niet zeggen dat de zon ook uitzonderlijk veel scheen. De 1.472 uren zonneschijn gelden als normaal, net als de 23 zomerse dagen, de twee hittedagen en de 879,5 mm neerslag.

2007 past perfect in een rijtje van hete jaren. Alle jaren uit de periode 1998-2007 waren warmer dan gemiddeld, ook de maximum- en minimumtemperatuur lag telkens hoger dan gemiddeld.
En er lijkt geen einde te komen aan de opwarming. Ook januari 2008 is op weg om een van de warmste januarimaanden in de geschiedenis te worden.

Asteroïde scheert langst de aarde

Vandaag, 29 januari, maakte de asteroïde'2007 TU24’ een scheervlucht langst onze aarde. Ze naderde de Aarde tot op 538.000 kilometer of 1,4 keer de afstand Aarde-Maan. Dat is dichter dan. Er bestond echter geen enkel gevaar op een botsing.

De dichtste nadering was berekend om 9.33 uur dinsdagmorgen (onze tijd). De asteroïde was 's nachts in het sterrenbeeld Cassiopeia te zien als een ster van de 10de magnitude. Volgens Amerikaanse berekeningen gaat het om de dichtste nadering van deze asteroïde in meer dan 2.000 jaar tijd en zal zij tot het eind van volgende eeuw nooit meer zo dichtbij komen.

Volgens opnames gemaakt met de Goldstone Solar System Radar Telescope in de Californische Mojavewoestijn is planetoïde ‘2007 TU24’ kleiner dan eerst gedacht. De diameter van de steenklomp bedraagt maar 250 meter in plaats van de aanvankelijk geschatte 610 meter.

Kangoeroes aan de pil

Australische wetenschappers hebben een anticonceptiemiddel voor kangoeroes gecreëerd. Door de erge droogte is de populatie in de hoofdstad Canberra tot enorme proporties aangegroeid. Dankzij de pil zou men niet moeten overgaan tot het doden van één van de nationale symbolen van Australië.

Eerder was er onenigheid ontstaan tussen scherpschutters en dierenrechtenactivisten, over een plan om 3.000 kangoeroes te doden op een militaire basis in Canberra. Tests met de pil zijn al succesvol geweest. Het anticonceptiemiddel zou binnen de tien jaar in gebruik kunnen zijn.

Kolonies van koala's in Australië staan al op de pil om hun aantal te beperken. In Australië zouden er nu meer kangoeroes zijn dan toen de Europese kolonisten in 1788 aankwamen.

BBL vindt inspanningen tegen overbemesting onvoldoende

De Vlaamse landbouwers hebben vorig jaar zeer grote inspanningen geleverd "waardoor de overbemesting meetbaar daalde" kondigde Vlaams minister van Leefmilieu Hilde Crevits (CD&V) aan op de landbouwbeurs in Roeselare. Het aantal 'goede' nitraatresidustalen steeg van 54 naar 74 procent.

De Bond Beter Leefmilieu (BBL) beweert echter dat de Vlaamse minister van Leefmilieu appelen met citroenen vergelijkt als ze zegt dat de overbemesting "spectaculair" gedaald is tussen 2006 en 2007 zegt). Na zes jaar metingen is er geen sprake van vooruitgang inzake nitraatresidu, zo luidt het. Bovendien was 2006 het "allerslechtste jaar sinds het begin van de metingen". Net zoals er in de waterkwaliteit bij de meetpunten sinds 2002 geen vooruitgang meer is, is deze er ook niet in het nitraatresidu, stelt BBL. "In 2007 doen we het slechter dan in 2002 en nauwelijks beter dan 2004."

Bond Beter Leefmilieu herhaalt de vraag aan minister Crevits om in het voorjaar een eerste ernstige evaluatie te maken van de resultaten van het nieuwe mestdecreet, als ook de resultaten van de meting van de kwaliteit van het oppervlaktewater bekend zijn.

Uiteenlopende reacties op Europees klimaatplan

Het Europese klimaatplan lokt verschillende reacties uit. Milieuorganisaties vinden het vooral jammer dat de EU de CO2-reductie op 20 procent heeft vastgelegd tegen 2020 en niet op 30 procent, terwijl Unizo vindt dat "de bedrijven de dupe dreigen te worden" van het plan.

Bram Claeys van de Bond Beter Leefmilieu heeft het over "een zware gemiste kans dat de EU niet de moed had om de enige doelstelling op te leggen die echt klimaatverandering kan tegengaan. Op internationale fora verdedigt de EU een reductie van 30% tegenover 1990. Dat ze dan nu met een doelstelling van 20% naar buiten komen, is onbegrijpelijk,"

Unizo, de Unie van Zelfstandige Ondernemers, zegt echter dat de bedrijven de dupe dreigen te worden van het ambitieuze energie- en klimaatbeleid en vraagt Europa rekening te houden met het potentieel aan hernieuwbare energiebronnen dat aanwezig is in de verschillende EU-lidstaten.

Het Verbond van Belgische Ondernemingen zegt dat het potentieel aan hernieuwbare energie in België beperkt is in vergelijking met andere Europese landen. Het plan zou ook te weinig rekening houden met onze energie-intensieve industrie. België moet fors investeren in hernieuwbare energie, maar het VBO noemt de plannen van de Europese Commissie onhaalbaar en onbetaalbaar. Volgens het VBO dreigt het plan ons land 3 miljard euro te kosten.

Warme winter brengt amfibieën in de war

De voorbije nachten lag de minimumtemperatuur in Vlaanderen rond 10° C, uitzonderlijk zacht voor de tijd van het jaar. Hierdoor slaat de biologische klok van een aantal dieren op hol. Door de hoge temperatuur en luchtvochtigheid zijn heel wat amfibieën vroegtijdig wakker geworden. Kikkers, padden en salamanders trokken al in behoorlijke aantallen naar hun voortplantingspoel. Dat is best uitzonderlijk want doorgaans start die trek pas midden februari, begin maart.

Amfibieën verblijven in de winter meestal niet in het water maar houden een winterslaap verstopt onder bladeren, takken of in de grond. In het voorjaar trekken ze naar beken en poelen om er te paren en eitjes af te zetten. Door het dichte Vlaamse wegennetwerk moeten heel wat amfibieën tijdens die tocht een straat oversteken. Wanneer een auto hun pad kruist, eindigt zo’n tocht vaak in een platte dood.

Om deze verkeersslachtoffers te voorkomen, organiseert Natuurpunt paddenoverzetacties. Schermen leiden de padden naar emmers die door vrijwilligers regelmatig geleegd worden aan de veilige zijde van de straat. In 2007 redde Natuurpunt meer dan 100.000 amfibieën, ongeveer 83 procent waren padden en meer dan 10 procent kikkers.

Europese Unie laks voor piraatvisserij

Volgens schattingen van milieuorganisaties is dertig à zestig procent van alle Europese vis gevangen door internationale piraatvissers. Ze hebben lak aan visserijquota, het voortbestaan van vissoorten of het lot van lokale vissers.

Dertig tot zestig procent van de in Europa verkochte vis is, vooral door de import, illegaal gevangen, denken milieuorganisaties als Greenpeace. Volgens diezelfde organisatie zijn er meer dan 1.300 piraatvissers actief in internationale wateren. Die varen vaak onder een valse vlag en houden zich niet aan de internationale regels die gelden voor overbevissing.

Jaarlijks wordt er in Europa voor 1,1 miljard euro aan illegale vis verorberd, zo schat de Europese Unie. "Piraatvisserij heeft een te eenvoudige toegang tot de Europese markt", geeft Mireille Thom, woordvoerster van Europees commissaris voor de Visserij Joe Borg toe. De Europese Unie zou te zacht zijn in haar aanpak van illegale visserij.

Bedreigde gebieden populaire bestemming voor toeristen

Reisbureaus maken soms letterlijk gebruik van slogans zoals ‘Bezoek het eilandparadijs van Tuvalu voor het binnenkort overspoeld word’ en ‘Bezoek de polen nu er nog sneeuw en ijsberen zijn.’ om hun trips naar gebieden die dreigen te verdwijnen te verkopen. Met dergelijke boodschappen probeert een groeiende toeristische sector munt te slaan uit de klimaatverandering.

Uit een studie van de Unesco blijkt dat overal ter wereld natuurlijke en historische plaatsen in gevaar zijn, van ruïnes in Thailand tot koraalriffen in Belize en eeuwenoude moskeeën in de Sahara. De reiziger heeft een bijna perverse drang om die bedreigde gebieden, monumenten, planten en dieren te zien voordat ze verdwenen zijn. Daarmee verhoogt hij vaak de druk op de ecosystemen of diersoorten in moeilijkheden. Wetenschappers zijn daarom erg voorzichtig geworden met informatie over zeldzame dieren.

De toeristische sector groeit het laatste decennium met 4,3 procent per jaar. Natuurtoerisme, waaronder klimaattrips, groeit bijna driemaal zo snel. Volgens Ezaki proberen de touroperators in de ecosector hun impact op het milieu zoveel mogelijk te beperken. Toerisme dat niet duurzaam is, brengt het milieu schade toe. Wij proberen dat te veranderen.

De vereniging heeft daarom een groene gedragscode opgesteld, die door alle leden in bijna honderd landen ondertekend is. Maar er zijn geen inspecties en tot nog toe is niemand op de vingers getikt.

Klimaatverandering bedreigt inheemse vogelsoorten

Vlaanderen dreigt door de klimaatverandering tal van inheemse vogelsoorten te verliezen. De graspieper, de watersnip en de spotvogel zullen hier aan het eind van de eeuw geen geschikt broedgebied meer vinden. Dat blijkt uit de klimaatatlas die Birdlife International deze week publiceerde.

De atlas beschrijft de mogelijke impact van een klimaatopwarming van 3 graden Celsius op de verspreiding van vogelsoorten aan het eind van deze eeuw. Dat is een gemiddeld scenario dat niet meer te ontlopen lijkt.

Vlaanderen evolueert dan naar een submediterraan klimaat. Dat kenmerkt zich door zachte winters en een droge warme zomer. Om te kunnen overleven zullen veel vogelsoorten hun habitat gemiddeld zo'n 500 kilometer noordwaarts moeten verschuiven. Ongeveer een derde van de huidige broedvogelsoorten zal aan het eind van de eeuw niet meer in Vlaanderen kunnen voorkomen.

"De veranderingen worden dramatisch", zegt bioloog Marc Herremans van Natuurpunt. "Dit is niet zomaar sciencefiction die aan het eind van de eeuw zal plaatsvinden. We zien de gevolgen nu al." Zo gaat de graspieper al sterk in aantal achteruit. Volgens Natuurpunt is onmiddellijke actie noodzakelijk, te beginnen met de vermindering van de CO₂-uitstoot en een betere bescherming van natuurgebieden.

Voor andere soorten die nu in Zuid-Europa voorkomen, wordt het hier wel geschikt om te leven.

Droogte in China doet peil Yangtze-rivier fors dalen

De aanhoudende droogte in China legt het leven op en rond de grote Yangtze-rivier steeds meer plat. Op enkele plaatsen heeft het water in de voorbije 140 jaar niet meer zo laag gestaan.

Tientallen schepen zijn gestrand op de rivierbodem en miljoenen mensen langs de 6.300 kilometer lange rivier kampen met tekorten aan drink- en irrigatiewater. Volgens The China Daily van donderdag is er sprake van een uitzonderlijke situatie. Elk jaar is er een droogteseizoen, maar dit jaar kwam de droogte veel eerder en de waterniveaus daalden sneller dan verwacht.

Volgens de overheid speelt de Drieklovendam, 's wereld grootste waterkrachtcentrale in de Yangtze, geen rol bij het ontstaan van de jongste problemen.

Biobrandstoffen toch niet zo bio volgens Dimas

De Europese staats- en regeringsleiders beslisten in maart vorig jaar dat tegen 2020 tien procent van de brandstof voor de transportsector afkomstig moet zijn uit biobrandstoffen, maar volgens de critici duwt een grootschalige productie van biobrandstoffen de prijzen van voedsel- en voedergewassen naar omhoog, een recent fenomeen waaronder vooral de allerarmsten lijden. De productie van biobrandstoffen kan bovendien milieuschade aanrichten. Bepaalde ecosystemen zoals savannes en graslanden dreigen verloren te gaan zodat er grote hoeveelheden koolstofdioxide in de natuur dreigen vrij te komen en het positieve effect van het verbouwen van biobrandstoffen volledig tenietgedaan wordt.

In een interview dat EU-commissaris voor Leefmilieu Stavros Dimas aan de BBC gaf, zei hij dat de sociale en ecologische problemen die veroorzaakt zijn door biobrandstoffen "groter zijn dan we hadden gedacht". Europa moet volgens hem "zeer voorzichtig" zijn in dit dossier. Dimas liet verstaan dat het beter is om de EU-doelstelling niet na te streven. Jean Ziegler, de VN-rapporteur voor het recht op voedsel, gewaagde vorig jaar zelfs van een "misdaad tegen de menselijkheid om op een agrarisch productieve grond voedsel te produceren, dat dan voor biobrandstoffen opgestookt wordt". Hij lanceerde toen een oproep om de wereldwijde productie van biobrandstoffen minstens vijf jaar te stoppen.

Kletskoek, zo noemen de Europese producenten van ethanol de uitlatingen van Ziegler. "De belangrijkste reden waarom de voedselprijzen zo hard gestegen zijn is de vraag uit China en India", zegt Rob Vierhout, secretaris-generaal van eBio. Besluiten dat de Europese Commissie bereid is om haar doelstelling te laten vallen, doet Vierhout voorlopig niet. "Dat zou sowieso naïef zijn. Mocht Europa beslissen om te stoppen met biobrandstoffen, dan zou dat geen moer uitmaken. Onder meer in de VS zal de productie ervan fors toenemen", zegt hij. (MVS)

Nederland bestudeert voorstel nertsmoratorium

Nederland moet er met een uitdoofbeleid voor zorgen dat de nertsenhouderij over tien jaar is verdwenen. Daarover hebben de Nederlandse kamerleden Krista Van Velzen (SP) en Harm Evert (PvdA) een wetsvoorstel ingediend. De CDA van premier Jan-Pieter Balkenende is echter van oordeel dat een verbod op de nertenshouderij de bontproductie zou doen verhuizen naar landen met minder strenge voorschriften.

Van Velzen en Evert voeren aan dat het fokken van bont niet meer van deze tijd is. Gerda Verburg (CDA), de Nederlandse landbouwminister, is gekant tegen een verbod op de nertsenhouderij. De minister wil in eerste instantie een verbetering van het dierenwelzijn op Europees niveau afdwingen. Het is niet zeker dat het wetsvoorstel in de Nederlandse Tweede Kamer op een meederheid zal kunnen rekenen.

In Nederland zijn naar schatting 200 bedrijven waar nertsen worden gefokt voor hun vacht. Daarmee is Nederland de derde nertsenbontproducent ter wereld. In België legde toenmalige minister van volksgezondheid Rudy Demotte een jaar geleden een wetsontwerp voor dat eveneens een moratorium wilde instellen op persdierkwekerijen. Er zouden geen nieuwe kwekerijen mogen bijkomen en de bestaande moesten uitdoven. Het wetsvoorstel werd niet gestemd.

Vogels voeren en beloeren in Rivierenhof

Op 2 en 3 februari organiseert de vereniging Natuurpunt 'Vogels Voeren en Beloeren'. Alle vogelliefhebbers tellen dat weekend de vogels in hun tuin. Voor wie vogels niet herkent organiseren de domeinwachters van het Rivierenhof en Natuurpunt Schijnvallei in Antwerpen starten dit jaar daarom met een gloednieuw informatieweekend waar men alles kan leren over vogels in de tuin, met een tentoonstelling, infostands, voederplaatsen en vogelspotting.

De tuin en de omgeving is het leefgebied voor heel wat vogelsoorten. Tuinvogels zijn gewend aan mensen en voelen zich thuis in struiken, hagen en zelfs op het dakterras of balkon. In de winter en vooral bij vorst en sneeuw hebben ze het echter moeilijk om te overleven. Er is dan weinig voedsel voorhanden en bovendien zijn de dagen kort zodat er weinig tijd is om het nodige voedsel te vergaren. Door te voederen kan men de vogels door de winter helpen.

Op 2 en 3 februari organiseert Natuurpunt 'Vogels Voeren en Beloeren'. Aan alle vogelliefhebbers wordt gevraagd om dat weekend de vogels in de tuin te tellen. Vorig jaar telden bijna 7.300 gezinnen mee. Deze tellingen worden georganiseerd om meer te weten te komen over aantallen en de toe- en afname van vogelsoorten in Vlaanderen. In 2007 werden maar liefst 255.000 vogels geteld.

Ook in het Provinciaal Domein Rivierenhof komen veel typische tuinvogels voor. Tijdens het telweekend organiseren de wachters een informatieweekend over de vogels die men in de tuin kan aantreffen, van de meest voorkomende tot de minder gekende soorten. Er wordt aangeleerd hoe men ze kan herkennen, welk voedsel best gegeven wordt en hoe men een voedertafel maakt. Er wordt ook geleerd hoe het telformulier kan ingevuld worden.

Naast een tentoonstelling van de meest voorkomende tuinvogels kan men met een gids het park in, op zoek naar de vogels van het park. Er is ook een bezoek mogelijk aan een ingerichte voederplaats waar men vanachter een vogelscherm de vogels kan beloeren met een verrekijker. Aan de infostand van Natuurpunt kan men informatie vinden over vogelvoer, vogels en over de werking van Schijnvallei.

Men kan ook zelf een voedertafel leren maken en mee naar huis nemen. De activiteiten zijn gratis. Voor de wandelingen dient men wel in te schrijven bij de domeinwachters Rivierenhof. (tel. 03/360.52.18). De wandeling in de voormiddag start om 11 uur, de wandeling in de namiddag start om 14 uur. Meer informatie men op www.natuurpunt.be/tuinvogels. Het telformulier kan men ook afhalen bij de wachters van het Rivierenhof.

Electrabel in zee met Natuurpunt

Natuurvereniging Natuurpunt en haar Waalse tegenhanger Natagora hebben een samenwerkingsovereenkomst rond het project 'Natuur in de buurt' ondertekend met energieleverancier Electrabel. Doel van de samenwerking is de biodiversiteit te ondersteunen in België. De energiemaatschappij zal één miljoen euro investeren in het project. Dat bedrag wordt gespreid over drie jaar.

Het project moet de achteruitgang van de biodiversiteit in België afremmen. Jean-Pierre Hansen, gedelegeerd bestuurder van Electrabel, stelt dat zijn bedrijf zijn maatschappelijke verantwoordelijkheid wil opnemen. Biodiversiteit leek ons binnen de huidige milieu-uitdagingen en interesse bij het publiek, uiterst geschikt als nieuw en ambitieus project," aldus Jean-Pierre Hansen.

De drie partners willen met de samenwerking informeren rond biodiversiteit en de burger sensibiliseren om respectvol om te gaan met de natuur. “Grootste boosdoeners van de achteruitgang van de biodiversiteit zijn de westerse consumptiemaatschappij en de industriële landbouw,” aldus Natuurpunt. "Door allerlei concrete en toegankelijke initiatieven, willen we de burger stap voor stap bekend maken met het thema, en betrekken in allerlei initiatieven rond natuurbescherming.”

In Vlaanderen wil Natuurpunt in de eerste plaats met behulp van het grote publiek, de natuur in kaart brengen, zoals amfibieën in tuinvijfers en de eerste zwaluw. Daarnaast werden ook middelen beschikbaar gesteld om lokale acties voor het behoud van bedreigde soorten, zoals vleermuizen, uilen en orchideeën te ondersteunen.

Exotische vogels op komst

Exotische vogelsoorten uit Zuid-Europa zijn over vijftig jaar een gewoon verschijnsel in de Benelux. Dat zegt Ruud Foppen van de vereniging SOVON Vogelonderzoek Nederland, die samen met de Universiteit van Durham de Klimaatatlas Europese Broedvogels heeft samengesteld. Deze atlas biedt inzicht in de gevolgen van de klimaatverandering voor 540 Europese vogelsoorten.

De Klimaatatlas geeft volgens Foppen onder meer een beeld van de leefomgeving van vogels over vijftig jaar. Zo zal de spotvogel uit de Benelux verdwijnen. Daarvoor in de plaats komt de orpheusspotvogel, een nu nog exotische familie uit Zuid-Europa. Ook de velduil en de kemphaan dreigen te verdwijnen, want over enkele decennia is het klimaat hier voor deze vogels volstrekt ongeschikt.

Ruud Foppen constateert twee fenomenen. "Aan de ene kant merken we dat zuidelijke vogels naar het noorden trekken,” voert hij aan. “Daarnaast heeft men soorten die alleen in noordelijke gebieden leven. Hun leefgebied wordt kleiner en een aantal soorten zullen uitsterven. Alleen door de kwaliteit en de grootte van natuurgebieden op peil te houden. kunnen vogels de veranderingen van het klimaat doorstaan."

Landbouw moet meer klimaatinspanningen doen

Volgens de internationale milieuorganisatie Greenpeace is dringende actie nodig om de impact van industriële landbouw op de huidige klimaatsverandering te beperken. De agrarische sector is volgens de organisatie één van de sectoren die de meeste broeikasgassen uitstoot. Dat blijkt uit het Greenpeace-rapport 'Cool farming: Climate impacts of agriculture and migitation potential'.

"De milieu-impact van de industriële landbouw is op een kritisch punt gekomen,” aldus Greenpeace. “Met de huidige klimaatsdreiging moeten we streven naar een toekomstige landbouw in harmonie met het milieu, niet tegen het milieu. De huidige landbouwindustrie wordt gekenmerkt door een intensief gebruik van energie en chemicaliën, met een toenemende uitstoot van broeikasgassen tot gevolg.”

Volgens het rapport zou de sector door over te schakelen naar moderne, milieuvriendelijke landbouwmethoden, op termijn kunnen evolueren naar een kleine uitstoter van broeikasgassen of zelfs voor een koolstofput kunnen zorgen, een reservoir dat meer koolstof opslaat dan uitstoot, onder meer door de aanplanting van bomen, een verminderd gebruik van kunstmeststoffen en een algemene toepassing van duurzame landbouwtechnieken.