Nationale Plantentuin ziet speerlelie bloeien

In de Nationale Plantentuin van België kan de bezoeker deze dagen een bloeiend exemplaar bewonderen van de speerlelie (Doryanthes palmeri). Dat is bijzonder, want de plant wordt er
sinds 1949 verzorgd en gekoesterd zonder dat er bloemen kwamen. Dat lange wachten wordt volgens de Nationale Plantentuin nu echter beloond met met een metershoge gebogen bloeiwijze die uit talrijke bloemen bestaat, verscholen tussen bloedrode schutbladeren.

De speerlelie komt uit Australië en is terug te vinden in de zandsteenvlaktes van Queensland en New South Wales. De speerlelie is een endeem, want van nature is hij nergens anders in de wereld te vinden. De aboriginals gebruikten de speerlelie om op te eten. Van de vlezige wortels werd een soort cake gemaakt. De bloemstengel werd gepukt zodra ze een arm dik en ongeveer een halve meter hoog is, om als een reuzenasperge geroosterd te worden.

De bloemen zijn rood van kleur en zitten boordevol nectar. Dit trekt nectardrinkende vogels aan die voor de bestuiving zorgen. Speerlelies danken hun naam aan de speerachtige bladeren en aan de metershoge bloemsteel die uit het hart van de plant oprijst. De wetenschappelijke naam Doryanthes verwijst naar de Griekse woorden speer en bloem.

Er zijn twee soorten speerlelie. De Nationale Plantentuin heeft zowel van de speerlelie van Queensland (Doryanthes palmeri) als de hoge speerlelie (Doryanthes excelsa) een exemplaar in zijn bezit. De speerlelie van Queensland wordt er al sinds 1949 verzorgd. De hoge speerlelie volgde vier jaar later. Ook in de natuur zijn het trouwens trage groeiers, want daar doen ze er minstens dertien jaar over om te bloeien.

De speerlelie is bijzonder goed aangepast aan de Australische natuur. Daar vormen branden een natuurlijk fenomeen. Vele planten uit de Australische leefomgeving zijn aangepast aan deze branden die gemiddeld om de tien jaar uitbreken. Ze bezitten een taaie schors of ze gooien, zoals de eucalyptus, net olie op het vuur door de etherische oliën uit hun bladeren vrij te laten. Heel wat harde zaaddozen springen pas open in het vuur en tal van zaden kiemen pas na in aanraking geweest te zijn met rookmolecules.

Hierop vormt de speerlelie geen uitzondering. De zaden kiemen enkel onder invloed van rookmolecules. In de Plantentuin werd dat opgelost door de zaden aan te gieten met rookwater. Het evolutionaire voordeel voor de plant om te kiemen na een brand is meervoudig. Insecten en knaagdieren zijn immers verjaagd, maar de arme bodem is bovendien verrijkt met as.

Bovendien mag men volgens de Nationale Plantentuin niet vergeten dat vele branden door bliksem worden veroorzaakt. Dat gaat dikwijls gepaard met zware regenbuien. Speerlelies blijken een jaar na een brand massaal in bloei komen te staan. Nu wil het toeval dat de Nationale Plantentuin in de kas waar de speerlelie groeit vorig jaar een kleine vuurdemonstratie hield. “Wellicht heeft dit toen de bloei van de speerlelie geïnduceerd,” wordt er opgemerkt.

Meer informatie is te verkijgen op de website www.plantentuinmeise.be.