Nationale Plantentuin onderzoekt Zuidpool

Op 22 mei wordt wereldwijd de jaarlijkse dag van de biodiversiteit gehouden. Dit jaar staat die in het teken van de poolgebieden. Ook de Nationale Plantentuin in Meise werkt mee aan het Interntionaal Polair Jaar. Onlangs keerden twee expedities terug van de Zuidpool, met onder meer onderzoekers van de Nationale Plantentuin. Onderzoekers Damien Ertz en Bart Van de Vijver zijn gespecialiseerd in korstmossen en wieren en ontdekten er diverse nieuwe soorten.

”De Verenigde Naties, de inrichters van de internationale dag van de biodiversiteit, hebben een logische keuze gemaakt om dit jaar de poolgebieden onder de aandacht te brengen,” benadrukt Koen Es van de Nationale Plantentuin. “Van maart 2007 tot maart 2009 loopt het Internationaal Polair Jaar, een programma waaraan wereldwijd 10.000 wetenschappers uit meer dan 60 landen deelnemen. Ook Belgische wetenschappers werken actief mee.”

Koen Es wijst erop dat België jarenlange ervaring en expertise heeft op het vlak van polair onderzoek. “Momenteel bouwt men op de Zuidpool aan het onderzoekscentrum Prinses Elisabeth dat eind dit jaar operationeel moet zijn,” voert hij aan. “Tijdens de derde voorbereidende expeditie reisde Damien Ertz, één van de wetenschappers van de Nationale Plantentuin mee naar het onderzoekscentrum. Zijn taak was er de biodiversiteit te inventariseren.”

Damien Ertz ging na welke vogels, korstmossen, algen en micro-organismen er op en rond de basis leven. “Men probeert de Belgische basis - het allereerste volledig autonome station wat betreft energievoorziening - zo milieuvriendelijk te houden,” aldus nog Koen Es. “Vandaar dat ook de impact van menselijke aanwezigheid op de organismen uit de omgeving nauwlettend in de gaten gehouden wordt. Maar ook op lange termijn kan men zo nagaan welke invloed de klimaatsverandering op deze levende wezens heeft.”

De Belgische onderzoeker slaagde erin om een inventaris op te maken van wat er rond de basis zoal leeft, gaande van microscopisch kleine blauwwieren en beerdiertjes tot een kolonie van 150 koppels sneeuwstormvogels. “Het meest opgetogen is hij over een onverwachte mossoort en 21 soorten korstmossen, zijn eigen specialiteit,” zegt Koen Es. “Een aantal daarvan zijn soorten die nog nooit eerder ontdekt werden.”

Bart Van de Vijver, een andere bioloog van de Nationale Plantentuin, is onlangs teruggekeerd uit dezelfde buurt. “Als wierenspecialist bezocht hij al meerdere keren de Antarctische eilanden,” voert Koen Es aan. “Hij doet er onderzoek op zoetwater- en landbewonende diatomeeën, ultrakleine kiezelwiertjes die hun bijzondere vormen pas prijsgeven onder de microscoop.” Ondertussen heeft hij op deze eilanden al een honderdtal nieuwe soorten ontdekt. De bedoeling van zijn onderzoek is na te gaan hoe de verspreiding van soorten op de verschillende eilanden gebeurt.